Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Վարչախմբի մեջ կա վախի լուրջ զգացողություն. դա ոչ միայն իշխանությունը կորցնելու վախն է, այլև ընդհանրապես կա մարդկային վախ». «Փաստ»

ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Սեպտեմբերի 2-ին Արցախը նշում էր անկախության 30 ամյակը: «Նշում էր» առանց Հայաստանի Հանրապետության քաղաքական վերնախավի: Ինչո՞ւ: Կարծես թե, սա հերթական քայլն էր, որով ցույց տրվեց՝ Արցախի հարցում Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները «ձեռքերը լվացել» և մի կողմ են քաշվել:

Քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը կարծում է, որ սա լիովին տեղավորվում է գործող իշխանության ծրագրերի, մարտավարության մեջ, որոնք առնչվում են Արցախին: «Դա ուղղակիորեն արտացոլված էր կառավարության գործողությունների ծրագրում, որը մի քանի օր առաջ ընդունվեց քաղաքական մեծամասնության կողմից: Մի քանի անգամ հարց տրվեց, թե ինչու պետական, իբր հեռանկարային հնգամյա ծրագրի մեջ Արցախի Հանրապետություն եզրույթը ներառված չէ: Նշեցին, որ Հայաստանի իշխանությունները փորձում են բանակցային մթնոլորտին համապատասխան եզրույթներ տալ, որպեսզի դրանք հանկարծ չվնասեն բանակցային պրոցեսին, տարածաշրջանում խաղաղության հարատև կոնցեպտին:

Իսկ դա, ըստ գործող իշխանության, նշանակում է՝ որևէ բան, որ, մեղմ ասած, վիճելի է, հայկական կողմը չի ներգրավում պաշտոնական փաստաթղթում, որպեսզի դրանով հանկարծ չհակառակվի Ադրբեջանի, Թուրքիայի և մնացած գործընկերների ծրագրերին: Այդ իսկ պատճառով կարծում եմ՝ այն, որ Արցախի անկախության 30-ամյակին Հայաստանի ղեկավարությունը պաշտոնապես մասնակցություն չի ունեցել, լիովին տեղավորվում է այդ մոտեցման շրջանակում՝ որևէ հարց չբարձրացնել, պրետենզիաներ և ամբիցիաներ չունենալ այդ կոնցեպցիայի մեջ: Դա լուրջ դժգոհություններ կառաջացներ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի և ոչ միայն նրանց մոտ: Այս պարագայում ակնկալիքներ ունենալ, որ Նիկոլ Փաշինյանը և իր վարչախումբը կգնային նման քայլերի, կլիներ արդեն հակատրամաբանական, իրենց որդեգրած քաղաքականության նախորդ քայլերին հակասող: Այնպես որ, իրենց մոտեցումների տեսակետից Արցախ չգնալն ամբողջովին տրամաբանական է»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Հակոբյանը:

Հայաստանի իշխանությունները նոյեմբերի 9-ին ստորագրված կապիտուլ յացիոն փաստաթղթի ստորագրումից հետո Արցախում չեն եղել, ամեն առիթով ասում են՝ ի վերջո, այսքան տարի ի՞նչ է արվել Արցախում՝ ո՛չ ներդրումներ, ո՛չ զարգացում, ոչինչ: «Սրանք քայլեր են, որոնք շղթայի հերթական մասնիկն են: Դրանք մեծ պրոբլեմ են Հայաստանի ինքնիշխանության, ազգի արժանապատվության համար: Գոյություն ունի մի մեծ կոնցեպցիա, որի շրջանակում քայլ առ քայլ ամեն ինչ արվում է՝ սկսած պատերազմում կոնկրետ գործողություններով, նոյեմբերի 9-ի պարտվողական ակտը ստորագրելով, դրանից հետո արված քայլերով և վերջացրած կառավարության ծրագրով, որտեղ Արցախի Հանրապետություն ընդհանրապես գոյություն չունի:

Ամենայն հավանականությամբ, միայն ներքին լսարանի համար Փաշինյանը սեպտեմբերի 2-ի իր ուղերձում հիշել էր Արցախի ինքնորոշման իրավունքի մասին: Սա միայն ներքին լսարանի համար էր, որովհետև պաշտոնական փաստաթղթերում նման բաներ զետեղված չեն, իսկ պետության դիրքորոշումը պաշտոնական փաստաթղթերում է: Համարյա մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանի ղեկավարը չի այցելել Արցախ: Նաև մի քիչ կասկածում եմ՝ եթե շատ ցանկանար, կկարողանա՞ր հիմա այցելել Արցախ: Թե՛ տարածաշրջանում, թե՛ աշխարհում մեր երկիրն ու իշխանություններն իրենց հեղինակությամբ այնպիսի կարգավիճակում են, որ Հայաստանի ղեկավարն Արցախ այցելելու համար պետք է թույլտվություն ստանա ոչ միայն հիմնական աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային խաղացողներից, այլ նախ և առաջ Ադրբեջանից:

Կասկածում եմ՝ արդյո՞ք հնարավոր էր իր գնալն Արցախ, չեմ խոսում սովորական քաղաքացիների և այլոց մասին: Դա առնվազն պետք է համաձայնեցված լիներ Ռուսաստանի հետ, որպեսզի խաղաղապահ ուժերն ապահովեին անվտանգությունը, անցկացնեին ավտոշարասյունը: Ուղղաթիռով հո չէր գնալու, այդ ժամանակները վերջացել են: Հայաստանի բարձրաստիճան ղեկավարի այցը Արցախ միմիայն հայկական ԶՈւ-ի և անվտանգության համակարգի խնդիրը չէ, պետք է լինեն քաղաքական, անգամ միջպետական որոշումներ, պետք չէ ինքնախաբեությամբ զբաղվել. ցավոք, հիմա մեր երկիրն այլ կարգավիճակ ունի»,-նշում է մեր զրուցակիցը:

Ընդգծում է՝ ՀՀ-ն պատերազմից հետո այլևս Արցախի անվտանգության երաշխավորը չէ: «Նույնիսկ Հայաստանի անվտանգության երաշխավորը չէ՝ հաշվի առնելով այն, որ բոլոր սահմանները պահպանելու են, ըստ էության, օտարերկրյա զինված ուժերը կամ սահմանապահները: Սահմանները հանված են «տենդերի»: ՀՀ-ն Արցախում այսօր զուտ սոցիալական ինչ-որ մանր-մունր ծրագրեր է անում, որպեսզի այնտեղ մնացած բնակչությունը հումանիտար աղետի չենթարկվի: ՀՀ-ն այսօր Արցախի անվտանգության երաշխավորը չէ, նաև քաղաքական հենարանը չէ, կարծում եմ նաև, որ Արցախի բնակչության համար վստահելի գործընկեր չէ»,-ընդգծում է քաղտեխնոլոգը:

Զուգահեռ էլ ավելի են խորանում Հայաստանում առկա տարաբնույթ խնդիրները, պատերազմի հետևանքները հաղթահարված չեն՝ Արցախից տեղահանվածներ, անհետ կորած զինծառայողներ, գերեվարվածներ, որոնց հարցը, կարծես թե, տասներորդական պլան է մղվել, բայց օրենսդիր մարմնում չկա տեսարանների պակաս՝ ծեծկռտուքներ, փոխադարձ մեղադրանքներ, իսկ մամուլում պարբերաբար հրապարակումներ են հայտնվում, որ իշխանություններն ավելացնում են իրենց թիկնազորի թիվը:

«Ակնհայտ է, որ վարչախմբի մեջ կա վախի լուրջ զգացողություն, դա ոչ միայն իշխանությունը կորցնելու վախն է, այլ ընդհանրապես կա մարդկային վախ: ԱԺ-ն, կարծես, «կազարմա» լինի: Աշխարհի տարբեր խորհրդարաններում իշխանության ու ընդդիմության միջև լինում է բախում, նաև ծեծկռտուքներ: Բայց որևէ տեղ չեմ տեսել, որ անվտանգության աշխատակիցները լինեն զինվորականներ, որոնք կարող են, ասենք, պատգամավորին ծեծել: Երևի կա ֆիզիկական վախի զգացողություն, կորպորատիվ վախի զգացողություն՝ իշխանությունը կորցնելու և այլն: Կա խնդիր ամրապնդվել իշխանության մեջ, նման տեսարաններ կազմակերպելով՝ անվստահություն ձևավորել հասարակության ընդդիմադիր հատվածի մոտ:

Մասնավորապես, եթե քաղաքական ընդդիմադիր վերնախավի հետ են այդպես վարվում, ապա ինչպե՞ս կվարվեն փողոց դուրս եկած մարդկանց հետ: Դրանք էմոցիոնալ, անալոգիաների մեսիջներ են, պարզ տեխնոլոգիա: Սա չէր կարող լինել, եթե չլիներ համընդհանուր ապատիան բնակչության շրջանում, եթե այս տարածքում ապրող բնակիչներն ունենային ընդհանուր նպատակներ, արժեհամակարգեր, պատկերացումներ այն մասին, թե ով են, որտեղից են գալիս, ուր են գնում և այլն: Կարծում եմ՝ հիմա ունենք խայտաբղետ զանգված, որը կոչենք ոչ թե ժողովուրդ, այլ բնակչություն, որն ապրում է այս տարածքում, ցավոք, նաև Սփյուռքում, որոնց այսօր միավորում է միայն ընդհանուր լեզուն: Կան արժեհամակարգային այնքան մեծ տարբերություններ նույն էթնոսի տարբեր ներկայացուցիչների մոտ. երկրի, արժեհամակարգի, եկեղեցու, տնտեսական, աշխարհաքաղաքական վեկտորների նկատմամբ այսքան մեծ տարբերություն, ընդ որում՝ հակասություններ, որոնք կարող էին հասցնել անգամ քաղաքացիական պատերազմի:

Ժողովուրդը ոչ միայն մեկ լեզվով է միասնական լինում, այլ արժեհամակարգերով, մոտեցումներով, տարբերություններ լինում են, բայց դրանք չեն լինում այսքան հակադիր: Օրինակ՝ մի մասի հայացքները ավելի մոտ են Թուրքիայի մոտեցումներին, քան ավանդական հայկականին: Ինձ թվում է, որ հայերը հոգնել են ավանդական հայ լինելուց: Հայերի մի մասը որոշել է դառնալ գլոբալիստական հայ: Միամտաբար համարում են, որ ավանդական արժեքներից հրաժարվելով՝ միանգամից դառնում են համաշխարհային գլոբալիստական ընտանիքի անդամ և դրանից հետո շատ լավ են ապրելու: Որոշել են այդտեղից սկսել ինտեգրումը համաշխարհային մեյնստրիմին: Երբ պատերազմի նման արդյունքները ողբերգություն չեն համարվում երկրում թե՛ պետական մակարդակով, թե՛ հասարակության լայն շերտերի մոտ, դա ցույց է տալիս, որ կա մեծ, խորքային, արժեհամակարգային խնդիր: Այստեղ միայն իշխանության կամ ընդդիմության պրոբլեմը չէ, սա բնակչության խնդիրն է, որը երկրին վերաբերում է տուրիստի հոգեբանությամբ»,-եզրափակում է քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

25-օրյա զորահավաքի մասնակցի ահազանգըՏարադրամի շուկան փոփոխվել է Այս իշխանությունը մի բան է միայն լավ անում` հարմարավետ տեղավորվում ադրբեջանական քաղաքական գծի մեջ և սպասարկում հանձնման օրակարգը․ Տիգրան Աբրահամյան Հնագետները Նախիջևանում հայտնաբերել են 4,000 տարի առաջ ապրած «ամազոնուհիների» մնացորդներ Տեղի է ունեցել աշխատաժողով` «Կիբեռանվտանգության ռազմավարության ներդրում» թեմայով«Ժամանակն է Հայաստանին դուրս մղել ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից, որպեսզի չվճարենք նրա ռուսաֆոբիայի համար»Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործիցԹուրքական անուղղակի ակնարկներըՔաղաքացիական անհայտ կորածների ընտանիքները սոցիալական աջակցության կշարունակեն ստանալ ՆԳՆ-ից հորդորում են լինել զգոն Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում«Առաջին հերթին տնտեսությունը»Դաժանորեն սպանվել է 64–ամյա Աշոտ ՀովհաննիսյանըՊապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր ԱբրահամՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվելԹռչնագրիպից մարդ է մահացելԿոչ՝ Ոսկեպարից «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Կարևոր․ երթևեկության փոփոխություն կլինի (լուսանկար)Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար31-ամյա Դավիթ Այվազյանը տեղում մահացել էՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա ՆԱՏՕ-ի նավթամուղի վթարի պատճառով Թուրքիայում քաղցրահամ լիճը լցվել է մազութովԵրևանում կիրականացվի 3-րդ Զատկական փառատոնը Թագուհի Թովմասյանը հանդիպել է ԵՊՀ միջազգային հարաբերություններ ֆակուլտետի ուսանողների հետ (լուսանկար)Եղանակը կտաքանա մինչև +22Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է«BMW»-ով ոստիկանություն տեղափոխված անչափահասի մոտ հայտնաբերվել են թմրամիջոցներ Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ ՔոչարյանըԱրևմուտքը պետք է չսխալվի ՀայաստանումԱՄՆ-ը համաձայն չէ Ադրբեջանի պնդումների հետ․ Մեթյու Միլլեր Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ծանուցում չի ուղարկել, բայց աշխատանքներին չի մասնակցում. Թասմագամբետով Արցախից՝ Տավուշ2022-ի աշնանից նպաստից զրկված ընտանիքները կշարունակեն ստանալ իրենց նպաստները ԱԱԾ-ն կարևոր հայտարարություն է տարածել Դրամական աջակցություն՝ արցախցիներին Մահվան ելքով վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհինՈ՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Բացառիկ․ ծեծկռտուք օդանավակայանում (տեսանյութ)1992թ. ադրբեջանական բանակը ձեռնարկել է լայնամասշտաբ հարձակում Ստեփանակերտի վրա. պատմության այս օրը (28 մարտ)Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան«Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Ողբերգական դեպք Արագածոտնի մարզում«Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Հայաստանում «Միր» վճարային համակարգի կտրուկ սահմանափակումը կարող է բացասաբար ազդել տնտեսության վրա․ տնտեսագետ Ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտման տուգանքը 15 օրում վճարելու դեպքում 30 տոկոս բոնուսային համակարգը կգործի ապրիլի 5-ից Արտակարգ դեպք ԵրևանումՏավուշից կհեռանա՞ն ռուս սահմանապահները. ի՞նչ է սպասվումՊատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»
Ամենադիտված