ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ` գիլյոտինա

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Գիլյոտինան իր իմաստով մի մեխանիզմ է, որի միջոցով իրականացվում է գլխատման միջոցով մահվան դատավճիռ: Այս սարքի հիմնական դետալը 40-100 կիլոգրամանոց թեք շեղբն է, որը ազատ տեղաշարժվում է ուղղահայաց ուղղորդիչների մեջ: Շեղբը թոկով բարձրացվում է մինչև 2-3 մետր, որտեղ պահվում է փականով: Դատապարտյալին հորիզոնական պառկեցնում են և բաց թողնում շեղբը , որը և կտրում է գլուխը:

Գիլյոտինան հայտնագործել է Անտուան Լուին: Սակայն հետո գործիքը կոչվել է այն որպես մահապատժի միջոց առաջարկողի՝ բժիշկ Գիլյոտինի անունով և այդպես էլ տարածվել է: Անտուան Լուին ևս եղել է բժիշկ՝ վիրաբույժ և ֆիզիոլոգ: Ինչպես նա այնպես էլ բժիշկ Գիլյոտինը այս գործիքը առաջարկել են մարդասիրական մղումներից ելնելով, որպես մահապատժի ենթարկվողի, ամենաանցավ մահվան հասցնելու ձև: Անգամ սկզբից այս գործիքը քնքշորեն Լուիզետտա են կոչել՝ Անտուան Լուիի անունից: Բայց հետագայում ամրացվել է Գիլյոտինի անունը, որը ի դեպ չնայած ինքը չի ստեղծել գործիքը, բայց ժամանակին կատարելագործել է այն: Գիլյոտինը այդ գործիքը առաջարկել է օգտագործել, որպես մահապատժի իրականացման գործիք Ֆրանսիայի Ազգային Ժողովին 1792 թվականի ապրիլին, և դա հաստատվել է: Բժիշկ Ժոզեֆ Գիլյոտինի և բժիշկ Անտուան Լուիի գյուտարարական մտքի այս արգասիքը փորձարկվել է առաջին անգամ Փարիզի Գրևյան հրապարակում: Գողության ու ճանապարհներին ավազակային հարձակումների համար մահվան դատապարտված Ժան Նիկոլա Պելետիեն դարձել է առաջին հանցագործը, որի մահապատիժը գիլիոտինով է ի կատար ածվեց: Ականատեսների վկայությամբ՝ «այդ ամենը տեղի է ունեցել մեծագույն կարգապահության ու լիակատար հանդարտության մթնոլորտում՝ չնայած այն հանգամանքին, որ հրապարակում մարդկանց մեծ բազմություն է եղել ու բոլորը գրգռված: Փորձն ավելի քան լավ է ստացվել. ամբոխը չի հասցրել նույնից «ախ» անել, երբ սուր սայրով հատված Պելետիեի գլուխը զամբյուղի մեջ է գլորվել: Շատ շուտով հեղափոխական ալիքը գիլյոտինը վերածել է արդյունաբերական մասշտաբի սպանության գործիքի: Հեղափոխական ամենաթունդ տեռորի ժամանակաշրջանում եղել են օրեր, երբ միանգամից 60 և ավելի մարդու են մահապատժի ենթարկել, և ամեն մի դատապարտվածի գլխատման համար ծախսվել է ամենաշատը երկու րոպե: Այնպես որ, եթե այդքան մարդու գլխատումը հանձնարարվեր կացնով աշխատող դահճին, ապա նա ուժասպառ կլիներ: Ի դեպ, գիլյոտինով գլխատելիս պատահել է, որ դանակի շեղբը միանգամից չի կարողացել կտրել դատապարտյալի պարանոցը, և այդժամ «գործը դանակով են ավարտին հասցրել»: Մահապատժից հետո, մանավանդ, եթե մահվան դատապարտվածը նշանավոր մեկն է, դահիճը բռնել է հատված գլխի մազերից ի ցույց ժողովրդին: Դա արվել է նրա համար, որպեսզի բոլորը համոզվեն, որ մահապատիժը հաստատ ի կատար է ածվել: Եթե մահապարտը ճաղատ է եղել, ապա դահիճը նրա գլուխը ցուցադրել է՝ ականջներից բռնած: Գիլյոտինը մարդասիրական գյուտարարություն է համարվել. այն նախ խորհրդանշել է հավասարությունը մահապատժի ի կատար ածման համակարգում, քանի որ առաջներում գլխատվելը միայն ազնվազարմ հանցագործների «մենաշնորհն է եղել», իսկ հասարակ խավի հանցագործներին կա՛մ կախաղան են բարձրացրել, կա՛մ ջրահեղձ են արել, կա՛մ այլ եղանակներով են սպանել:

Ֆրանսիական Մեծ հեղափոխության 718 օրերի ընթացքում միայն Փարիզում 2742 մարդ է գլխատվել: Գլխատվածներից 344-ը կանայք են եղել, 41-ը՝ երեխաներ, 102՝ յոթանասունն անց ծերեր, 11-ը ութսունն անց մարդիկ, և մեկը՝ 93 տարեկան զառամյալ անձ: Իսկ ընդանուր հաշվով 1793 – 1794 թվականներին ամբողջ Ֆրանսիայում գիլյոտիններով 18 հազար մարդ է գլխատվել:  Հաշվարկված է, որ մեկ դահիճը գիլյոտինայով կարող է 13 րոպեի ընթացքում 12 դատապարտյալի մահապատիժ ի կատար ածել, կամ 300 մարդ երեք օրում: Այն չէ, որ գիլյոտինան հին անցյալում է եղել, գիլյոտինով վերջին մահապատիժը Ֆրանսիայում իրականացվել է 1977 թվականին:

No description available.

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular