Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միարժամանակ անհայտ… ձիթապտղի յուղ

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Ձիթապտղի յուղը բուսական ձեթ է, որը ստացվում է եվրոպական ձիթապտղի պտուղներից ( լատիներեն Olea europaea): Այն ունի շագանակագույն-դեղինից կանաչավուն դեղին գույն և մի փոքր դառնահամ: Հնուց ի վեր այդ յուղը միջերկրածովյան սննդակարգի բաղկացուցիչ մասն է եղել: Հին ժամանակներից այն օգտագործվել է նաև տաճարներն ու մզկիթները լուսավորելու համար, ինչպես նաև քրիստոնեական և հրեական ծեսերի ժամանակ: 

Վայրի ձիթապտուղը աճում է Միջերկրական ծովի հյուսիս-արևելքում, ներառյալ Փոքր Ասիայում: Այդ ծառի ընտելացման տեղն ու ժամանակը երկարատև վեճերի առարկա է եղել տարբեր երկրների գիտնականների միջև: Ճշգրտորեն հայտնի է, որ ձիթապտղի յուղի արտադրությունը ծառայել է որպես Մինոսյան քաղաքակրթության բարգավաճման հիմք: Ձիթապտղի յուղի պրոտո-ամֆորա հնագույն անոթները, որոնք հայտնաբերվել են Կրետեում, թվագրվում են մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակի կեսերով: 

Հին Եգիպտոսը ձիթապտղի յուղ է գնել Կրետեից և Քանանից: Այս յուղը նշված է Էբլայի (մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակի կեսեր) արխիվային փաստաթղթերում: Յուղն օգտագործվել է ոչ միայն սննդի, այլ նաև մաշկի խնամքի (օճառի հիմք) և երկրպագության համար (յուղային լամպերի վառելիք): Մ.թ.ա. 8-րդ դարում Կարթագենի փյունիկացիները ձիթապտուղը տարել են Իսպանիայի ափեր, իսկ հին հույները Իտալիա: 

Ձիթապտղի ծառը հույների ազգային ծառն է: Ենթադրվում է, որ այդ ծառը ստեղծվել է Աթենայի կողմից: Աթենք քաղաքը, ինչպես ասում է լեգենդը, կոչվել է այդ աստվածուհու անունով, քանի որ Ատտիկայի բնակիչները նախընտրել են ձիթայուղը աղի աղբյուրից, որով Պոսեյդոնը փորձել է հրապուրել նրանց: Ձիթապտղի յուղի բուժիչ հատկությունները ճանաչվել են Հիպոկրատի կողմից: Այդ յուղը օգտագործել են հելլենիստական ​​աշխարհի մարզիկները:Այնուամենայնիվ Պլինոսը այդ նպատակի համար նախընտրել է իտալական նավթը:

Ֆրանսիացի Պիեռ-Ժոզեֆ Ամորյուն իր «Traité de l'olivier» (Մոնպելյե, 1784) գրքում ամփոփել է այդ ժամանակ կուտակված տվյալները ձիթապտղի ծառի պատմության և ձեթ ստանալու տարբեր եղանակների վերաբերյալ: Ներկայումս Ֆրանսիայում, Իսպանիայում, Հունաստանում և Միջերկրածովյան այլ երկրներում գործող մասնագիտացված թանգարանները մանրամասն տեղեկություններ են տրամադրում այդ յուղի պատմության մասին:

Ներկայումս աշխարհում ամբողջ ձիթապտղի յուղի գրեթե 44% -ն արտադրվել է Իսպանիայում, հիմնականում Անդալուսիայի հարավային շրջանում: Իտալիան, որը ձիթայուղի երկրորդ արտադրողն է սպառում է իր արտադրած յուղի հիմնական մասը, ինչպես նաև այն ներմուծում է այլ երկրներից: Հունաստանը ձիթապտղի յուղի երրորդ խոշոր արտադրողն է: Հույները զգալիորեն ավելի շատ ձիթապտղի յուղ են օգտագործում, քան իտալացիներն ու իսպանացիները՝ տարեկան ավելի քան 20 լիտր մեկ անձի հաշվարկով: Եվրոպայից դուրս ձիթապտղի յուղի հիմնական արտադրողներն են Թունիսը, Մարոկկոն և Սիրիան:

Ձիթապտղի միջազգային խորհուրդը (ՄՕԿ), որի կենտրոնակայանը գտնվում է Մադրիդում, վերահսկում է ամբողջ ձիթապտղի յուղի 95% -ի արտադրությունը: ԵՄ-ի աջակցությունը վայելող այդ կազմակերպությունը նպատակ ունի հանրահռչակել արտադրանքը ամբողջ աշխարհում: Այդ ամենի արդյունքում ամեն տարի Եվրոպայից դուրս ձիթապտղի յուղի սպառումը կայուն աճում է: 

Ձիթապտղի յուղը բնութագրվում է մոնոհագեցած ճարպաթթուների, հատկապես օլեաթթվի բարձր պարունակությամբ: Գիտնականները ենթադրում են, որ այդ թթուները իջեցնում են «վատ» խոլեստերինի մակարդակը և միաժամանակ պահպանում «լավ»-ի մակարդակը, բայց գործողության ճշգրիտ մեխանիզմը դեռ հաստատված չէ: Հաստատված փաստ է, որ միջերկրածովյան դիետան նվազեցնում է սրտանոթային հիվանդությունների, և գիտնականները դա բացատրում են  ձիթապտղի յուղում ֆիտոստերոլների, պոլիֆենոլների, օլեոկանտալի պարունակությամբ: Այնուամենայնիվ ձիթապտղի յուղը ոչ միշտ է ճիշտ ներկայացվում համեմատած այլ բուսական յուղերի հետ: Օրինակ կտավատի յուղի համեմատ ձիթապտղի յուղում օմեգա -3 հագեցած ճարպաթթուների պարունակությունն աննշան է, իսկ վիտամին E-ի պարունակության առումով այդ յուղը շատ ավելի ցածր պարունակություն ունի, քան արևածաղկի յուղը: Բացի դա բոլոր ճարպերի նման, ձիթապտղի յուղը ևս շատ կալորիական է, ուստի յուղ օգտագործելիս խորհուրդ է տրվում չափը պահել:

Нет описания.

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը

www.1or.am 

 

Զինծառայող Ժորա Կարապետյանին անզգուշությամբ ինքնասպանության հասցնելու վարույթի նյութերը, 2 անձի մեղադրանքով, ուղարկվել են դատարանՏիգրան Խաչատրյանը ՀՀ-ում հավատարմագրված դեսպանների հետ հանդիպում է ունեցել«Փաշինյանի «խաղը» կարող է Հայաստանից թողնել միայն պատմական հիշողություն»102-րդ ռազմաբազայի ներկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն էՈ՞վ է փչացնում հայ-ռուսական հարաբերություններըՍպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանաՄիութենական պետությանը Հայաստանի անդամակցության հարցը երբեք չի քննարկվել. Սերգեյ ԿոպիրկինԴատավոր Վազգեն Ռշտունու նկատմամբ հնարավոր ճնշումների մասին հայտարարությանը դատախազությունը հարկ չի համարում ընթացք տալ Սոչիում անհաջողակ «Ռոմեոն» փորձել է հրկիզել սիրելիի ընտանիքին, բայց խառնել է տան դուռըԻնչպե՞ս դուրս գալ պահքից Կրակոցներ, արտակարգ իրավիճակ Եղեգնաձորում Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան Ինչո՞ւ ադրբեջանական AzTV-ն չի հրապարակել ապօրինի բանտարկված Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցը Ալիևը Ռուբեն Վարդանյանի նկատմամբ ընդգծված վատ վերաբերմունք է ունեցել, անգամ հրաժարականն էր պահանջում. Սիրանուշ Սահակյան (տեսանյութ) «Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ Ադրբեջանը քարոզում է, թե «բնակչության ավելի քան 95 %-ը հավատում է գյուղերի վերադարձին»Կա 80 դեպք, երբ զենքը ցած են դրել և հայտնվել Ադրբեջանում, հետո նրանց ճակատագիրն անհայտ է դարձել Արբանյակները ֆիքսել են դեպի ռուսական նավահանգիստ գնացող հյուսիսկորեական տանկերներՓաշինյանի թիրախում Արցախի իշխանություններն են Հայտնի են ԽՍՀՄ Խնայբանկում ավանդի դիմաց փոխհատուցման նոր ցուցակներում համարների միջակայքերըՍյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել 5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին Դուք անկեղծ նախանձում եք ձեր ֆրակցիայի հիմարներին, որոնք դեռ ապրում են 2018-ի մայիսի մեջ․ Ռուբեն ՄխիթարյանԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձըՀունաստանում երկու ուժգին երկրաշարժեր են գրանցվելԺամկետն անցած հավկիթեր են հայտնաբերվելՕրենքով գող Շաքրո Մոլոդոյն արդեն ազատության մեջ է Հռոմի պապը լվացել է 12 կին բանտարկյալների ոտքերը (լուսանկարներ) Գվարդիոլան կհեռանա «Մանչեսթեր Սիթիից» Ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը փոխվելու է․ ի՞նչ է հայտնի ՍԱՏՄ-ն հրապարակել է ձվի արտադրության և իրացման շուկայի վերահսկողության միջանկյալ արդյունքները Կարճատև անձրև, քամու ուժգնացում. ինչ եղանակ կլինի Ներքին Հանդում դպրոցականներն ադրբեջանական դիպուկահարների նշանառության տակ են․ ԹաթոյանՕդային ճանապարհով փորձ է արվել ՀՀ ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ 3 սպանության փորձ, մեկը՝ հաջողված․ 40–ամյա բնակիչը խոստովանել է Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեության կասեցումը վերացվել է Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան«Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Խուզարկվել է նաև Ժիրայր Սեֆիլյանի բնակարանը Մեքենան գլորվել է ձորը. վարորդը հիվանդանոցում մահացել էՎաղվանից կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից կարող են օգտվել հետևյալ 11 բանկերի քարտապանները Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով «Հայաստանը տանում է դեպի փլուզում». ԼավրովԱրգելափակվել են «ՌՏՌ-ՊԼԱՆԵՏԱ» հեռուստաալիքի երկու հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում․ Ավետ Պողոսյան Ապրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառըՀատկացումներ՝ Սերգեյ Փարաջանովի և Շառլ Ազնավուրի ծննդյան 100-ամյակների հոբելյանական միջոցառումների պատշաճ կազմակերպմանը Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում 1920թ. Երևանից օգնության ուղարկված գնդապետ Թարվերդյանի զորախումբը հասել է Ղարաբաղ. պատմության այս օրը(29 մարտ)
Ամենադիտված