Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ծանոթ ու միառժամանակ անհայտ … կատուների դաշնամուր

ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ

Կատուների դաշնամուրը (գերմաներեն Katzenklavier), բազմաձայն երաժշտական գործիք է, դաշնամուրի տարատեսակ, որտեղ մեխանիկական մասերի փոխարեն օգտագործում են կենդանի կատուների, որոնց պոչերը այնպես են անցկացված ստեղների տակ, որ դրանց սեղման դեպքում կատուները ցավից մլավում են։


Պաշտոնական տեղեկություններ այն մասին, որ կատուների դաշնամուրը երբևէ ստեղծվել է, բացակայում են, բայց գրականությունում այն կա, որպես գրոտեսկային միտք։ Գործիքը առաջին անգամ հիշատակվել է ֆրանսիացի գրող Ժանա-Բաթիսթ Վեկերլենի  «Երաժշտություն, հատվածներ հազվադեպ կամ տարօրինակ հայտագործություններից» 1887 թվականին հրատարակված գրքում, որտեղ հեղինակը քննադատում է արիստոկրատներին իրենց արարքների համար: Մասնավորապես նշված է, որ կատուների պոչերը կապված էին դաշնամուրի լարերին այնպես, որ եթե սեղմեն ստեղը, պոչը ուժեղ կձգվի, և կատուն ամեն անգամ ցավից կմլավի։

Ընդ որում կատուներին շարում էին պատշաճ կերպով՝ օկտավանների հաջորդականությամբ։


Հենց նման գործիք, գուցե և սեփական անկախ կառուցվածքով բնութագրել է նաև  Կիրխերին։ Մի քանի աղբյուրների համաձայն, դրա ստեղծման միտքը կարող էր հիմնված լինել ավելի վաղ արված հիշատակումների վրա։ Ի սկզբանե նման «դաշնամուր», հավանաբար, եղել է միայն ծաղրի համար, և դժվար թե այն երբևէ գոյություն է ունեցել, չնայած ըստ որոշ աղբյուրների հեղինակը օգտագործել է այն ինչ որ արքայազնի բուժման համար։

Ի դեպ, եթե Վեկկերլին այդ երաժշտական գործիքը անվանել է «երգեհոն», Կիրխերին իր գործիքը անվանվել է «կլավիկորդ», որովհետև, առաջին հերթին, այդ ժամանակներում դաշնամուրը դեռ չէր ստեղծել, և հետո իր կառուցվածքով այն նման է եղել հենց  կլավիկորդին։ Այդ ժամանակաշրջանի այլ խոշոր գիտնականներից նման գործիք է նկարագրել նաև Միխայել Վալենտինը։ 


Նաև հայտնի է Կառլ Գեսսեն Քասսելսկի «լանդգրաֆ»-ի մասին, որը նա ինքն է հայտագործել է։ Տարբեր հասակի և տարբեր չափսերի տասնչորս կատուների փակել են արկղներում այնպես, որ յուրաքանչյուրը նստեր առանձին դուրս ցցված պոչով։
Կիրհերմի բնութագրած կատուների դաշնամուրը բաղկացած է եղել 7-ից 9-ը շարքով կանգնած կատուների շարքից, իսկ նրանց պոչերը եղել են ստեղնաշարի տակ։ 
Առաջին անգամ կատուների դաշնամուրը բժշկությունում օգտագործելու միտքը առաջարկել է վերոնշյալ Կիրխերը ինչ որ իտալացի արքայազնի բուժելու համար, որը հիվանդ էր ընկճախտով (դեպրեսիա):

Արքայազնի անունը չի պահպանվել: Ժամանակակից գիտնական Թոմաս Հոնկինսի բնութագրությամբ դա  տեղի է ունեցել հետևյալ կերպ. որպեսզի բարձրացնեն իտալացի արքայազնի տրամադրությունը, երաժիշտը նրա համար ստեղծել է կատուների դաշնամուրը։ Երաժիշտը ընտրել է կատուներին, որոնց բնական ձայները ունեցել են տարբեր տոներ… ինչը կարող էր օգնել եթե ոչ երաժշտություն լսել, ապա գոնե ծիծաղ առաջացնել և նման կերպ դուրս բերել արքայազնին ընկճախտից։

Նման գործիք նկարագրել է նաև գերմանացի բժիշկ Ռեյլը, որը ցանկացել էր այն օգտագործել հիվանդների բուժելու համար, ովքեր ունեն «շարունակական մտախոհություն», և կորցրել են ուշադրությունը կենտրոնացնելու ընդունակությունը։ Նա կարծում էր, որ եթե նրանք ստիպված լինեն նայել և լսել կատուների դաշնամուր, ապա այն կգրավեր նրանց ուշադրությունը և նրանք կբուժվեն։ Միայն թե գործնականում Ռեյլը այդ գործիքը այդպես էլ չի օգտագործել։
 
Կ.Խաչիկյան

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին Դուք անկեղծ նախանձում եք ձեր ֆրակցիայի հիմարներին, որոնք դեռ ապրում են 2018-ի մայիսի մեջ․ Ռուբեն ՄխիթարյանԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձըՀունաստանում երկու ուժգին երկրաշարժեր են գրանցվելԺամկետն անցած հավկիթեր են հայտնաբերվելՕրենքով գող Շաքրո Մոլոդոյն արդեն ազատության մեջ է Հռոմի պապը լվացել է 12 կին բանտարկյալների ոտքերը (լուսանկարներ) Գվարդիոլան կհեռանա «Մանչեսթեր Սիթիից» Ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը փոխվելու է․ ի՞նչ է հայտնի ՍԱՏՄ-ն հրապարակել է ձվի արտադրության և իրացման շուկայի վերահսկողության միջանկյալ արդյունքները Կարճատև անձրև, քամու ուժգնացում. ինչ եղանակ կլինի Ներքին Հանդում դպրոցականներն ադրբեջանական դիպուկահարների նշանառության տակ են․ ԹաթոյանՕդային ճանապարհով փորձ է արվել ՀՀ ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ 3 սպանության փորձ, մեկը՝ հաջողված․ 40–ամյա բնակիչը խոստովանել է Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեության կասեցումը վերացվել է Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան«Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Խուզարկվել է նաև Ժիրայր Սեֆիլյանի բնակարանը Մեքենան գլորվել է ձորը. վարորդը հիվանդանոցում մահացել էՎաղվանից կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից կարող են օգտվել հետևյալ 11 բանկերի քարտապանները Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով «Հայաստանը տանում է դեպի փլուզում». ԼավրովԱրգելափակվել են «ՌՏՌ-ՊԼԱՆԵՏԱ» հեռուստաալիքի երկու հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում․ Ավետ Պողոսյան Ապրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառըՀատկացումներ՝ Սերգեյ Փարաջանովի և Շառլ Ազնավուրի ծննդյան 100-ամյակների հոբելյանական միջոցառումների պատշաճ կազմակերպմանը Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում 1920թ. Երևանից օգնության ուղարկված գնդապետ Թարվերդյանի զորախումբը հասել է Ղարաբաղ. պատմության այս օրը(29 մարտ)Խուզարկվում է Վոլոդյա Ավետիսյանի տունըՄեզ համար մեծ պատասխանավություն ու պատիվ էր լինել կարևորագույն թատերական այս միջոցառման կողքին. Իվետա Տոնոյան ՀՀ ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածելՓաշինյանական իշխանությունը կոշտ դիմադրության է արժանանում, սակայն ընթացքը կասեցնել չի լինի․ Տիգրան ԱբրահամյանՌուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Արտակարգ դեպք ԵրևանումԱնկում տարադրամի շուկայումԼանջազատ գյուղի մոտակայքում տեղի է ունեցել քարաթափում4 զn՞հ. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴիանա Գալոյանը նոր պաշտոն կստանա՞․ «Հրապարակ» Գյումրիում Նիկոլ Փաշինյանին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել. «Ժողովուրդ» Նոր դիվանագիտական սկանդալ է հասունանում արտգործնախարարությունում . «Ժողովուրդ» Սաղաթելյանները՝ իշխանության թիրախում․ «Հրապարակ» Բաղմանյանի մեղավորությունը չի հաստատվում, նրա դեմ ցուցմունք տվողը մեկ միլիոն դոլար պարտք է բանկին. «Ժողովուրդ» Ոսկեպարցիներն անհամբեր սպասում են․ «Հրապարակ» Ովքե՞ր են ընդգրկված լինելու Հայկ Մարությանի նոր կուսակցությունում . «Ժողովուրդ»Սարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվելՏեղի է ունեցել ՔՊ-ի նախաձեռնող խմբի նիստՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, որը որ իրենն է, չի լինելու այդպիսի բան․ դա անհնար է․ Ալեն ՍիմոնյանԱլեն Սիմոնյանն ու Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահը կրկին կհանդիպենՊապիկյանն այցելել է «Բաղրամյան» զորավարժարան, մասնակցել օպերատիվ հավաքների շրջանակում ռшզմական տեխնիկայի ցուցադրությանը
Ամենադիտված