Արցախյան թնջուկի անկանխատեսելի հորիզոնները

Երեկ բավական հագեցած օրակարգ կար Արցախի հարցի վերաբերյալ, այն նախօրեին նկատելիորեն միջազգայնացվեց։ Մասնավորապես Սերգեյ Լավրովը, խոսելով Մոսկվայում հրադադարի եռակողմ պայմանավորվածության մասին, փաստացի ազդարարեց դրա կիրառման մեխանիզմը՝ առնվազն ընդհանուր տրամաբանությամբ: Փաստացի Լավրովը խոսել է այն մասին, որ հրադադարի վերահսկողությունը կարող են իրականացնել ռազմական դիտորդները: Նա ասել է, որ ճիշտ կլինի, եթե դրանք լինեն ռուսաստանյան դիտորդներ, հաշվի առնելով Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ ՌԴ ռազմավարական դաշնակցային և գործընկերային հարաբերությունները: Այդպիսով, Լավրովի հայտարարությունից որոշակիորեն հնարավոր է եզրակացնել, որ ներկայումս հրադադարի շուրջ քննարկումներում ընթանում է հենց այն հարցը, թե ովքեր են լինելու հրադադարը հսկող ռազմական դիտորդները, դրանք լինելու են ռուսակա՞ն, թե՞ նաև այլ դիտորդներ: Այստեղ է, թերևս, նաև «գաղտնիքը», թե ինչու չի պահպանվում հրադադարը:

Կասկածից վեր է, որ, եթե դրված է դիտորդներով վերահսկման խնդիր, ապա այդ հարցում իրենց մասնակցությունն են պնդելու թե՛ Մինսկի խմբի մյուս համանախագահները, թե՛ Թուրքիան, թե՛ Իրանը: Եվ քանի դեռ չկա սկզբունքային համաձայնություն կամ փոխհամաձայնություն, ապա մեծ է հավանականությունը, որ ռազմական գործողությունները կշարունակվեն: Մյուս կողմից, եթե Ռուսաստանը՝ ընդհուպ Վլադիմիր Պուտինի մակարդակով գնացել է այդպիսի նախաձեռնության՝ իսկ Պուտինի անձնական դերը նշել է Լավրովը՝ ասելով, որ 11 ժամ տևած բանակցությանը նա պարբերաբար միջամտել է և կապվել Նիկոլ Փաշինյանի ու Իլհամ Ալիևի հետ, ապա, թերևս, ունի Երևանի և Բաքվի հետ աշխատանքում հրադադարի հասնելու ռեսուրս, պարզապես տվյալ պարագայում Մոսկվայի խնդիրը փաստորեն հենց ռուսաստանյան դիտորդների հանգամանքին հասնելն է:

Իսկ այստեղ արդեն աշխատանք է պահանջվում ոչ միայն Երևանի ու Բաքվի, այլևս վերը բերված ուժային կենտրոնների միջև: Ընդ որում, բուն խնդիրն այստեղ թերևս կարող են լինել Անկարան ու Թեհրանը, հաշվի առնելով այն, որ Մինսկի խմբի մյուս երկու համանախագահներ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան կարծես թե արտահայտվել են համանախագահության ձևաչափի պահպանման դեպքում Ռուսաստանի առանձնահատուկ դերի օգտին:

Անդրանիկ Կիրակոսյան

www.1or.am