Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … մոտոսպորտ

Մոտոսպորտը սպորտաձև է, որը կապված է մարզիկի մոտոցիկլետային սարքավորումները տիրապետելու ունակության հետ:

Ենթադրվում է, որ առաջին մոտոցիկլետը ստեղծվել է 1885 թվականին Գոթլիբ Դայմլերի կողմից, դա փայտե մոտոցիկլետի նախատիպ էր: Այդ առաջին մոտոցիկլետը փաստացի բենզինային շարժիչով հասարակ հեծանիվ էր, որի առավելագույն արագությունը կարող էր հասել մինչև 12 կմ/ժ-ի։ Այլ երկրների գյուտարարները նույնպես աշխատել են իրենց մոտոցիկլի մոդելը ստեղծելու վրա: Նման առաջին մոտոցիկլետներ են ստեղծվել  1887 թվականին, գրեթե միաժամանակ, գյուտարարներ Է.Բաթլերը Անգլիայից և Ֆ.Միլլենը Ֆրանսիայից, իսկ մի փոքր ավելի ուշ՝ 1893 թվականին, իտալացի Է.Բեռնարդին է ներկայացրել իր մոդելը։

Այդ օրերին հստակ բաժանում չկար մեքենայի և մոտոցիկլետի միջև, մրցույթներն անցկացվում էին նույն անվանումով՝ «Մեխանիկական թիմեր»։ 1894 թվականին Փարիզում է անցկացվել Փարիզ-Ռուան առաջին մրցումը, երթուղու երկարությունը 126 կմ, միջին արագությունը կազմել է 20,5 կմ/ժ։ Այդ իրադարձությունն էլ համարվում է ավտոմոտոսպորտի պատմության սկիզբը։

Մոտոցիկլետների առաջին առանձին մրցումները տեղի են ունեցել 1899 թվականին Վիեննայում։ Իսկ 20-րդ դարի սկզբին տեղի է ունեցել ավտոմեքենայի և մոտոցիկլետի վերջնական բաժանումը, և մրցույթները սկսել են անցկացվել առանձին-առանձին։

1904 Չեխիայում ստեղծվել է մոտոցիկլետների ակումբների միջազգային միությունը, ընդունվել են մրցումների կանոններ և պահանջներ մարզիկների համար:

1913 թվականին Անգլիայում անց են կացվել միջազգային Enduro մրցումներ: Այդ մրցումն էլ նշանավորել է մոտոցիկլետների բազմակողմանի մրցավազքի սկիզբը։ Enduro-ն տևել է վեց օր, և դրան մասնակցել են 162 մարզիկներ մայրցամաքի տարբեր երկրներից։ Այն ժամանակների ամենամեծ մրցաշարը համարվում էր «Ազգերի մոտոկրոսը», որի առաջին մրցումները տեղի են ունեցել 1947 թվականին։

Մոտոսպորտի Եվրոպայի առաջին առաջնությունը տեղի է ունեցել 1955 թվականին, իսկ աշխարհի առաջնությունը 1957 թվականին։ Հետագայում ի հայտ են եկել մոտոսպորտի տարբեր դիսցիպլիններ՝ մոտոկրոս, ավտոռոլլա, մոտոտրայլ, շրջանաձև-շոսեային մոտոկրոս և այլն։ Այդ ամենը հնարավոր է դարձել շնորհիվ մոտոցիկլետների մշտական ​​տեխնիկական կատարելագործման և հզորացման:

Ռուսաստանում առաջին մոտոցիկլետները հայտնվել են 1891 թվականին Օդեսայում: Դրանք կոչվում էին մեխանիկական ինքնագլորներ։ 1898 թվականի հոկտեմբերի 11-ին Սանկտ Պետերբուրգում են անց կացվել առաջին մրցումները։ Նշենք, որ  ԽՍՀՄ-ը միացել է մոտոսպորտի միջազգային ֆեդերացիայինմիայն 1956 թվականին։

Կ. Խաչիկյան