ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (10 նոյեմբեր)
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Երիտասարդության համաշխարհային օր, Հաշվապահների միջազգային օր, Ինդոնեզիա՝ Հերոսների օր, Թուրքիա՝ Աթաթյուրքի հիշատակի օր, Ռուսաստան՝ Ներքին գործերի աշխատողների օր։
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
1881– ծնվել է հեղափոխական, լրագրող, հրապարակախոս, Բաքվի 26 կոմիսարներից մեկը հանդիսացող Արսեն Ամիրյանը։
1901 –ծնվել է հայ խորհրդային թատերագետ Գևորգ Գոյան (Տեր-Նիկողոսյան)։
1929 – ծնվել է նկարիչ Ռուբեն Ադալյանը։
1937 –ծնվել է արձակագիր, բանաստեղծ, թարգմանիչ Էդուարդ Զոհրաբյանը։
1947 –ծնվել է ֆիզիկոս Ատոմ Մուրադյանը։
1960-ծնվել է արցախյան ազատամարտի հերոս, ՀԱԲ ռազմական կառույցի հիմնադիր և գլխավոր հրամանատար, հայոց բանակի կազմավորողներից մեկը հանդիսացող Ռազմիկ Վասիլյանը:
1975– ծնվել է ազգությամբ վրացի մայրական կողմից հայ ռուսաստանաբնակ հեռուստահաղորդավարուհի, լրագրող և պրոդյուսեր Թինա Կանդելակին։
1979- վախճանվել է հայազգի խորհրդային սելեկցիոներ, անասնաբույծ Ալեքսանդր Մանուչարյանը։
2002-Լեռնային Ղարաբաղում շահագործման է հանձնվել «Հայաստան» հիմնադրամի միջոցներով կառուցված «Հյուսիս - Հարավ» ավտոմայրուղու ևս մեկ՝ 10 կիլոմետր երկարությամբ հատված, որով իսկ ավարտվել է 167 կիլոմետրանոց մայրուղու մեկ երրորդը:
2004- Կարսի քաղաքապետ Նայիֆ Ալիբեյօղլուն 50 հազար ստորագրություն է հավաքել հօգուտ հայ-թուրքական սահմանի վերաբացման:
2006-Հայաստանը միացել է «Երկաթուղային Մետաքսի ճանապարհի» ստեղծման ծրագրին։
2007- իշխող Հանրապետական կուսակցության 11-րդ համագումարում Հայաստանի վարչապետ Սերժ Սարգսյանն առաջադրվել է նախագահության թեկնածու:
2008- Երուսաղեմի Քրիստոսի Հարության տաճարում ծեծկռտուք է տեղի ունեցել հայ և հույն հոգևորականների միջև, եղել են տուժածներ ու ձերբակալվածներ:
2017- տարեկետման իրավունքի սահմանափակման դեմ պայքարող ուսանողները հայտարարել են դասադուլ և իջել փողոց։
2018- Վանաձորում բացվել է 190 տեղանոց, Լոռու մարզի համար բացառիկ հնարավորություններով բժշկական կենտրոն։
2020-հրապարակվել է Ղարաբաղում պատերազմի դադարեցման մասին եռակողմ հայտարարության տեքստը, որը վրդովմունք է առաջացրել Հայաստանում, ցուցարարները գրավել են Հայաստանի կառավարության շենքը, ծեծի է ենթարկվել խորհրդարանի նախագահ Արարատ Միրզոյանը, մարդիկ սկսել են փնտրել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին:
2021-Լեռնային Ղարաբաղում՝ Ստեփանակերտի մերձակայքում գտնվող ռուսական ռազմական քաղաքի տարածքում, բացվել է առաջին ուղղափառ եկեղեցին:
2022- Բերդի համայնքապետ Հարություն Մանուչարյանը ձերբակալվել է նորընտիր ավագանու առաջին նիստի հենց առաջին օրը:
ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
1240 —վախճանվել է արաբ աստվածաբան և սուֆիզմի տեսաբան Իբն Արաբին։
1444– տեղի է ունեցել Վառնայի ճակատամարտը, որտեղ Օսմանյան կայսրությունը հաղթանակ է տարել և ավարտվել է վերջին Խաչակրաց արշավանքը։
1483– ծնվել է գերմանացի աստվածաբան, վանական և եկեղեցու բարեփոխիչ Մարտին Լյութերը, որը հիմնադրել է Բողոքականությունը։
1668– ծնվել է ֆրանսիացի կոմպոզիտոր, երգեհոնահար և կլավեսիանահար Ֆրանսուա Կուպերենը։
1697– ծնվել է անգլիացի նկարիչ, գրաֆիկ, գրքի ձևավորող, արվեստի տեսաբան Ուիլյամ Հոգարտը։
1728 – ծնվել է իռլանդա-անգլիացի գրող, բանաստեղծ և թատերագիր Օլիվեր Գոլդսմիթը։
1801 –ծնվել է ռուս լեզվաբան Վլադիմիր Դալը։
1862– տեղի է ունեցել Ջուզեպպե Վերդիի «Ճակատագրի ուժը» օպերայի առաջնախաղը։
1864 —ավստրաիցի էրցհերցոգ Մաքսիմիլիանը հայտարարվել է Մեքսիկայի կայսր։
1871 —լրագրող Հենրի Ստենլին գտել է Կենտրոնական Աֆրիկայում հիվանդացած և կորած շոտլանդացի հետազոտող Դեվիդ Լիվինգստոնին։
1885- գերմանացի ինժիներներ Գոտլիբ Դայլմերը և Վիլհելմ Մայնբախը տեղադրել են իրենց հայտնագործած ներքին այրման շարժիչը փայտյա հեծանվի վրա և իրականացրել առաջին երթը։
-ավարտվել է Պրժևալսկու արշավը Կենտրոնական Ասիա և Տիբեթ։
1888 –ծնվել է խորհրդային ավիակոնստրուկտոր Անդրեյ Տուպոլևը։
1917-Ռուսաստանում հակահեղափոխություն իրականացնելու Կերենսկու փորձը ավարտվել է անհաջողությամբ։
1919 –ծնվել է խորհրդային հրազենի կոնստրուկտոր Միխայիլ Կալաշնիկովը։
1928 - Ատլանտյան օվկիանոսում Բուենոս Այրեսից Նյու Յորք թռչող օդանավի կործանումից զոհվել է 159 մարդ։
1938– վախճանվել է թուրք սպա, հեղափոխական պետական գործիչ և Թուրքիայի հանրապետության հիմնադիր, առաջին նախագահ և վարչապետ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը։
1939- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Կանադան պատերազմ է հայտարարել Գերմանիային։
-Չիկագոյում ավտոշոուի ժամանակ առաջին անգամ ցուցադրվել է ավտոմոբիլային օդորակիչը։
1948 —ուժի մեջ է մտել միջազգային կետորսական կոնվեցիան։
1954- ԱՄՆ-ի Վիրջինիա նահանգի Արլինգտոն քաղաքում բացվել է ԱՄՆ-ի ծովային հետևակի կորպուսի հուշահամալիրը:
1961 – Ստալինգրադը վերանվանվել է Վոլգոգրադի։
1975– ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեան ընդունել է բանաձև, համաձայն որի սիոնիզմը ճանաչվել է ռասիզմ։
1982 – վախճանվել է Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցության ղեկավար Լեոնիդ Բրեժնևը։
2017 —վախճանվել է խորհրդային և ռուսական գրող-երգիծաբան, հումորիստ և դրամատուրգ Միխաիլ Զադորնովը։
2019-Փարիզում հազարավոր մարդիկ փողոց են դուրս եկել ի նշան իսլամատյացության դեմ բողոքի։ Համանման ակցիաներ են տեղի ունեցել նաև Մարսելում և Թուլուզում։
Կ. Խաչիկյան
