Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


1918 թվականին ձևավորված Ադրբեջանը չի կարող խոսել պատմական հայրենիք ունենալու մասին

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Ալիևի հայտարարությանը՝ նշելով, որ Զանգեզուրը պատմական ադրբեջանական տարածք անվանելը մարտահրավեր է միջազգային իրավունքին: Այս թեմայով 1or.am կայքը զրուցել է ադրբեջանահայերի Ասամբլեաի հ/կ նախագահ, ադրբեջանագետ Գրիգորի Այվազյանի հետ։

—Պարոն Այվազյան, ինչպե՞ս եք գնահատում վերջին շրջանում Ադրբեջանի կողմից հնչող ելույթները, և հայկական կողմը որքանո՞վ է համահունչ պատասխանում:

— Նախ և առաջ դա առաջին անգամը չէ, երբ  ադրբեջանական կեղծ քարոզչամեքենան և պատմագրությունը փորձում է խեղաթյուրել տարածաշրջանի անցյալը, ներկան՝ փորձելով ներազդել ապագայի վրա։ Առաջին հերթին մենք պետք է մեզ համար մեկնդմիշտ ընդունենք և պատասխանենք այն հարցին, որ մինչև 1918 թվականը պատմությունը Հարավային Կովկասում Ադրբեջան անվանմամբ որևէ պետություն չի ունեցել։ Ըստ այդմ էլ, եթե ֆիքսենք նաև, որ մինչև 1936 թվականը, երբ  հանրապետության բնակչությունը ըստ Խորհրդային Միության սահմանադրության պահանջներից մեկի չի վերանվանվել մահմեդական թուրքական բնակչությունը ադրբեջանցիներ, մենք պետք է միանգամից, մեկնդմիշտ և համաշխարհային հանրությանը և մեր ԱԳՆ-ի մակարդակով պետք է ֆիքսենք մի հստակ պայման, որ ոչ ադրբեջանցի ազգ է գոյություն ունեցել Հարավային Կովկասում, և մինչև հիմա էլ գոյություն չունի։ Դա ընդհամենը քաղաքացիություն է և մենք գործ ունենք Ադրբեջանի բազմազգ ժողովրդի հետ և թուրքական ֆաշիստական, ռասիստական քարոզչության ընթացքում նրանք այդպես փորձում են փարատել կարծիքը ոչ միայն համաշխարհային հանրության, այլ նաև Ադրբեջանի քաղաքացիների։ Մենք պետք է մեկնդմիշտ ֆիքսենք, որ եթե մինչև 1918 թվականը գոյություն չի ունեցել որևէ Ադրբեջան, մինչև 1936 թվականը և մինչև այսօր իրենք չեն ձուլվել ինքնանվամբ ադրբեջանցի անունով, ապա ինչպիսի պատմական ադրբեջանական հողերի, խանությունների և այլնի մասին կարող է լինել խոսքը։ Պետք է հստակ ֆիքսենք, որ մինչև այս տարածաշրջանի ռուսական կայսրության միացմանը գոյություն է ունեցել Պարսկաստանի խանություններ, որը որևէ Ադրբեջանի հետ կապ չի ունեցել։ Որի բնակչությունը և հայկական էր և կովկասյան ալբանացիների ժառանգներ՝ ուդի, եզդի և այլն, թալիշական խանությունը և այլն, և այլն։ Այնպես որ մենք դրա մասին պետք է հստակ ֆիքսենք, հիշենք ու միշտ հիշեցնենք այդ, և եթե մենք չիմանանք մեր տարածաշրջանի պատմությունը և չփորձենք հակադարձել, ոչ թե հիշեցնելով Տիգրան Մեծի ժամանակահատվածը, այլ կոնկրետ նշենք մեր համարյա ժամանակակից պատմությունը և եթե չմոռանանք, որ այդ Արցախյան շարժմանը, նախորդեց կոնկրետ վերջին ժամանակահատվածում նկատի ունեմ, մի քանի պատերազմներ՝ Ադրբեջանում հայերի ցեղասպանությունը էր պատճառը ամեն ինչի, որ հայերը Արցախում այլընտրանք չունեն, որ անկախանան և փորձեն անջատում հանուն գոյության, այլ տարբերակ չուներ Ադրբեջանը՝ իրագործելով սեփական հայ քաղաքացիների նկատմամբ պատերազմի սկզբից առաջ և ռազմայան գոտուց շատ հեռու այլընտրանք չի թողել, երբ  փորձում էր ցեղասպանությունը տեղափոխել Արցախ և Արցախի ժողովուրդը ստիպված էր պաշտպանվել և հռչակել անկախությունը։ Խոսում է Արցախի և այս պարագայում իբրև թե Զանգեզուրը ադրբեջանական հող է և այլն և այլն․․․ ադրբեջանցի ազգ գոյություն չունի մինչև օրս, իսկ պետությունը միայն 1918 թվականին է ստեղծվել ինչի մասին է խոսքը։ Միայն դիլիտանտները կարող են այդ մակարդակով փորձել և մտածել և հակադարձել։ Հակադարձելը այդ կարճ ֆորմուլան է, որը հիշում եք ադրբեջանական այն սուտը, որ 20 տոկոսը գրավյալ տարածքն է և մեկ միլիոն փախստական, որը ամբողջությամբ սուտ էր, բայց տարածվեց քարոզչամեքենայի օգնությամբ և այս պարագայում մեր կողմից է ճշմարտությունը՝ չկար Ադրբեջան և չի կարող լինել ադրբեջանի ժողովուրդ և ադրբեջանական պատմական հողեր տարածաշրջանում։ Իրենց պատմական հայրենիքը Մանչուրիան էր։

— Հայաստանն ի՞նչ ռեսուրս ունի, որ կարողանա ճնշել Ադրբեջանին և կարողանա Արցախի համար կարգավիճակ կորզել։

— Հայաստանը երեսուն տարիների ընթացքում արտաքին քաղաքականություն որպես այդպիսին, նպատակաուղված քարոզչություն՝ ադրբեջանագիտական գծով այդպես էլ չունեցավ։ Կարծում եմ պետական բացակայության կամ նվազ մակարդակի պատճառով։ Առաջ՝ քավոր-բաջանաղ-բարեկամ կարգով էին մարդիկ նշանակում կարևոր որոշումներ ընդունող կենտրոններում, իսկ հիմա ինչ-որ մեկի պայուսակ կամ ուսապարկ լինելու հանգամանքով են այդ հարցը որոշում։ Եվ ունենք այն՝ ինչ ունենք։ Մենք պետք է համադրենք մեր շահերը, և փորձենք ստեղծված նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում՝ չփորձենք միանգամից և Արևմուտքի հետ, ինչպես ինքնաթիռի պարագայում եղավ, և Արևելքի հետ, ինչպես Ռուսաստանի հետ կապված հարցում՝ Իսկանդերի միջադեպը եղավ։ Այլ մենք պետք է փորձենք համադրել մեր շահերը և փորձենք հիշել, որ այս պատերազմում հաղթեց ոչ թե թուրք-ադրբեջանական տանդեմը, որը իրականում տանուլ տվեց այդ պատերազմը, այլ հաղթեց ռազմաքաղաքական, ռազմական և դիվանագիտական առումով՝ Ռուսաստանը, որ մուտք գործեց այդ հակամարտության դաշտ և նաև հայկական ժամանակավոր ներկայությունը փոխարինեց ռուսական մշտական ներկայությամբ, որը Ադրբեջանում և Թուրքիայում հսկայական դժգոհություն է առաջացրել և ուրեմն մենք պետք է զգուշ լինենք, որովհետև Թուրքիան ու Ադրբեջանը բավարարված չլինելով այս պատերազմի արդյունքներից՝ նախապատրաստվում են, նորից նոր սադրանքներ։ Եվ պետք է հիշել, որ Ռուսաստանի աչքերում Արցախյան գոտին գորշ գոտի է, այսինքն Արցախի քաղաքացիների վերջին կարգավիճակը դա Խորհրդային Միության քաղաքացիներն են, ոչ թե Ադրբեջանի քաղաքացիները, ինչպես փորձում է բարբաջել Իհլամ Ալիևը, ոչ էլ Հայաստանի քաղաքացիներ, դա հաստատ  այդպես է։ Ուրեմն հաշվի առնելով Ռուսաստանի օրենսդրությունը, այդ մարդիկ իրավունք ունեն դիմել Ռուսաստանի քաղաքացիություն ձեռք բերելու համար։ Եվ Ռուսաստանը ամեն ինչ անում է, որ իր խաղաղարար զորքը այնտեղ պաշտպանի այո, թեկուզ ազգությամբ հայ, բայց նաև Ռուսաստանի քաղաքացիներին։ Քանի որ Պուտինը բազմիցս ասել է և ասում է, որ այդ հակամարտությունը սկսվել է Ադրբեջանում՝ հայերի ցեղասպանությունից, տեխնիկական բնույթում է առաջին հերթին, երկրորդ, եթե Ադրբեջանը և Թուրքիան փորձեն հարձակվել ռուս խաղաղապահների և բնակչության, ապա երկու ճանապարհ կա՝ Օսիայի ու Աբխազիայի ճարահատյալ անկախության ճանաչումը Ռուսաստանի կողմից կամ էլ Ղրիմի տարբերակը։ Անկախության ճանաչում և մայր Ռուսաստանի միացում։ Մենք չպետք է մոռանանք պատմությունը, որ փաստացիորեն ժամանակին Թուրքմենչայի և Գյուլիստանի պայմանագրերում Պարսկաստանը ընդմիշտ իշխանության է հանձնել Ղարաբաղի խանությունը Ռուսաստանի կայսրությանը, որի իրավահաջորդը այսպես թե այնպես ներկայիս Ռուսաստանի դաշնությունն է։ Այո, մենք պետք է ընդունենք, որ մենք այլևս Արցախի անվտանգության երաշխավորը չենք, այլևս Ռուսաստանն է երաշխավորը և Արցախի փախստականների հարցը լուծում է Ռուսաստանը և մարդկանց պետք է վերադարձնել իրենց հայրենիքը՝ Արցախը, և նաև հիշենք, որ այլևս Արցախյան հակամարտության կողմերը մի կողմից թուրք-ադրբեջանական տանդեմն է, մյուս կողմից Ռուսաստանը։

— Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ է Ալիևն ասում, որ Ադրբեջանում այլևս հայ ռազմագերիներ չկան։

— Հատուկ փորձելով ներքաղաքական իրավիճակը Հայաստանում ապակայունացնել, որովհետև նրանց մեծ երազանքն է, ինչպես ասում են, և մեխին և նալին խփելով մի կողմից մի բան ասել, ապակայունացնել, և Հայաստանում այս իրավիճակը ստեղծել, որտեղ հնարավոր է քաղաքացիական պատերազմ, իսկ մյուս կողմից նաև քաոս պետական համակարգում։ Եվ այդ պարագայում այո, Ալիևը գուցի հնարավոր է փորձի մինչև վերջ իրականացնել իր ծրագիրը՝ կլանել Արցախի մնացած մասը, Զանգեզուրը, Արարատի մարզը, Սևանի մի ավազանը, Գեղարքունիքի մարզը, Տավուշի մարզը և իրենք չեն թաքցնում, որ ամբողջ Հայաստանը համարում են արևմտյան Ադրբեջան ու Երևանը անվանում են ադրբեջանական քաղաք, և ոչինչ չեն խնայի, որ գրավեն։ Այս պատերազմից հետո նրանց կարծիքը այս հարցում բոլորովին չի փոխվել։ Եվ հայատյացության քարոզչությունը շարունակվում է մինչ օրս։

Սոնա Գիշյան

www.1or.am

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, որը որ իրենն է, չի լինելու այդպիսի բան․ դա անհնար է․ Ալեն ՍիմոնյանԱլեն Սիմոնյանն ու Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահը կրկին կհանդիպենՊապիկյանն այցելել է «Բաղրամյան» զորավարժարան, մասնակցել օպերատիվ հավաքների շրջանակում ռшզմական տեխնիկայի ցուցադրությանըՀայաստանի և Կորեայի ԱԳՆ-ների միջև տեղի են ունեցել քաղաքական խորհրդակցություններ․ քննարկել են երկկողմ համագործակցության հեռանկարներըԲաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցությունՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ ԲյուրոԹուրք-ադրբեջանական տանդեմը զինում է Ուկրաինային՝ ընդդեմ ՌԴ-իՀայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. ՌԴ ԱԳՆ«Գնաց, որ ընկերը մենակ չմնա»․ Տումեցի բարի տղան 2 ամիս պայքարեց ապրելու համար, բայց ապարդյունՀայաստանի ղեկավարությունը միտումնավոր փորձում է փչացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ. ԼավրովԱՄՆ-ն ՌԴ-ին մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տունԱրևմուտքի «սիրախաղի» հերթական «պարտիան»Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտեԸնտանիքիս անդամներին հետապնդելով՝ փորձում են ինձ վրա ճնշում բանեցնել, որը չի ստացվի․ Իշխան ՍաղաթելյանԱդրբեջանը Ֆրանսիային մեղադրել է «իր տարածքում լրտեսական ցանց ստեղծելու» մեջԵվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն ՀայաստանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզՍտացվում է՝ «ժողովրդավարության բաստիոնի» կառավարչի համար ես, Վազգենը, Դոնալդ Թրամփն ու Ջո Բայդենը խnւլիգաններ ենք․ Դուք նու՞յնպես այդպես եք կարծում․ Սամսոնյանի բաց նամակը՝ ԱՄՆ դեսպանինԲերդ-Ճամբարակ ճանապարհը փակ էՊաշտոնական Երևանից հնչում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի օրակարգի հայտարարություններ. Մելքոնյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին (տեսանյութ)Le Monde. Մակրոնը Ուկրաինա արշավի համար պատրաստում է այն գունդը, որը 1812 թվականին մտել էր ՌուսաստանՄԻԵԴ-ն ընդունել է Արթուր Դանիելյանի և Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները ՀՀ-ին կտրամադրվի 92,300,000 եվրո արժողությամբ վարկ և 16,000,000 մլն ԱՄՆ դոլար գումարի չափով դրամաշնորհ՝Արտակարգ դեպք․ 3 շոկոլադի համար դաժան ծեծի են ենթարկել խանութի վաճառողուհուն«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Բաբկեն ԹունյանՈւկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակBloomberg. ԱՄՆ-ն ակնկալում է ստանալ թուրքական տրոտիլ զինամթերքի արտադրության համարՉեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. ՍաղաթելյանՏավուշի գյուղերը կհանձնեն խաղաղ, կամ ուժային գործողության արդյունքում. ադրբեջանցի պատգամավորԻնչո՞ւ «Մհեր Արմենիան» երկար դադարից հետո վերադարձավ Հայաստան․ երգչի անկեղծ խոստովանությունը25-օրյա զորահավաքի մասնակցի ահազանգըՏարադրամի շուկան փոփոխվել է Այս իշխանությունը մի բան է միայն լավ անում` հարմարավետ տեղավորվում ադրբեջանական քաղաքական գծի մեջ և սպասարկում հանձնման օրակարգը․ Տիգրան Աբրահամյան Հնագետները Նախիջևանում հայտնաբերել են 4,000 տարի առաջ ապրած «ամազոնուհիների» մնացորդներ Տեղի է ունեցել աշխատաժողով` «Կիբեռանվտանգության ռազմավարության ներդրում» թեմայով«Ժամանակն է Հայաստանին դուրս մղել ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից, որպեսզի չվճարենք նրա ռուսաֆոբիայի համար»Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործիցԹուրքական անուղղակի ակնարկներըՔաղաքացիական անհայտ կորածների ընտանիքները սոցիալական աջակցության կշարունակեն ստանալ ՆԳՆ-ից հորդորում են լինել զգոն Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում«Առաջին հերթին տնտեսությունը»Դաժանորեն սպանվել է 64–ամյա Աշոտ ՀովհաննիսյանըՊապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր ԱբրահամՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվելԹռչնագրիպից մարդ է մահացելԿոչ՝ Ոսկեպարից «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Կարևոր․ երթևեկության փոփոխություն կլինի (լուսանկար)Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան
Ամենադիտված