Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


«Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը. հիմնական մարտերը դեռ առջևում են». Ստանիսլավ Տարասով

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ռուսական Regnum հրատարակությունը հրապարակել է անվանի վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովի հոդվածը, որում հեղինակը վերլուծել է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը և նշել է, որ Ղարաբաղի շուրջ հիմնական մարտերը դեռ առջևում են:

Հոդվածում մասնավորապես ասվում է, որ Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը մամուլի ասուլիս էր հրավիրել 2020 թվականի ՌԴ դիվանագիտության գործունեության ամփոփիչ արդյունքների վերաբերյալ, որի ընթացքում նա, մասնավորապես, պարզաբանել է որոշ հարցեր`կապված Արցախյան պատերազմի ավարտից հետո Անդրկովկասում տիրող իրավիճակի և Ադրբեջանի և Հայաստանի փոխգործակցության հետ: Հատկանշական է, որ Լավրովի հայտարարություններն արվել են Վլադիմիր Պուտինի, Իլհամ Ալիևի և Նիկոլ Փաշինյանի միջև Մոսկվայում կայացած հանդիպումից հետո:

Նախարարի կողմից արված հիմնական եզրակացությունն այն է, որ հակամարտող կողմերը պահպանում են կրակի դադարեցման շուրջ պայմանավորվածությունները, Լեռնային Ղարաբաղում հրաձգություն չկա: Այժմ խնդիր է դրված նոր պայմաններում զարգացնել տարածաշրջանում տնտեսությունն ու ենթակառուցվածքները՝ հատկապես բոլոր հաղորդակցային միջանցքների ապաշրջափակման առումով: Մոսկվայի, Բաքվի և Երևանի պատկերացումներում սա առաջնային խնդիր է, որի լուծումը կարող է կառուցել մի շարք փոխշահավետ համագործակցության ծրագրեր, և դրանց իրականացման ընթացքում հնարավոր է նվազեցնել կամ նույնիսկ հրաժարվել առկա առճակատումից և ադրբեջանցիների և հայերի միջև քաղաքական վստահություն կառուցել: Պուտինի, Ալիևի և Փաշինյանի մոսկովյան գագաթնաժողովի նպատակը այս գործընթացն էլ ավելի առաջ տանելն է. դա կարող է մի քանի տարի տևել: Այս առումով, Լեռնային Ղարաբաղի ներկա և ապագա կարգավիճակի խնդիրը, որը հասկանալի պատճառներով Երևանը ներկայացնում է որպես կենտրոնական, հետաձգվում է, ասում է Լավրովը, քանի որ պատերազմի սպիները դեռ թարմ են: Որոշ իմաստով այն ձեռք է բերում ակադեմիական հնչողություն, քանի որ դրա լուծման համար համապատասխան քաղաքական, տնտեսական և այլ պայմաններ չեն ստեղծվել:

Այնուամենայնիվ, Մոսկվան չի ընդունում հակամարտությունն ավարտված համարելու Ալիևի թեզը, չնայած, ինչպես նշում է Լավրովը, «Ղարաբաղի անկախությունը չի ճանաչվել, այդ թվում նաև Հայաստանի Հանրապետության կողմից»: Նրա խոսքերով, «մենք ելնում ենք այն նախադրյալից, որ այս տարածաշրջանում բոլոր խնդիրները պետք է լուծվեն տեղի պետությունների, առաջին հերթին` Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև»: Ավելին, Մոսկվան կարծում է, որ տարածաշրջանի կարգավիճակի հարցով «կզբաղվեն նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները», «ովքեր այժմ վերսկսել են իրենց շփումները կողմերի հետ» և «պատրաստվում են կրկին մեկնել տարածաշրջան»: Մեկնաբանելով այս իրավիճակը ՝ ամերիկյան «The National Interest» հրատարակությունը կարծում է, որ «երկարաժամկետ հեռանկարում Բաքուն դեռ պետք է վճարի ռազմական հաղթանակի համար» և «հայերի լիակատար պարտության մասին խոսելը վաղ է»: Հրատարակությունը շեշտում է. «Հարավային Կովկասում կտրուկ աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերի բացակայության դեպքում Լեռնային Ղարաբաղը կմնա որպես ինքնավար հայկական անկլավ Ադրբեջանի իրավական սահմաններում: Ռուս խաղաղապահների համակարգված ներկայությունը, որը հեռու է հայերի համար պարտություն լինելուց, Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների համար կապահովի անվտանգություն, որը չէր հաջողվի ապահովել հայկական զենքի ուժով»:

Իրադարձությունների ընթացքը փոխելու համար Բաքուն ինքը շատ առումներով կտրուկ փոխվելու կարիք ունի, ինչը տեսանելի ապագայում խնդրահարույց է: Հարցն այն է, որ, ինչպես հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, Ղարաբաղի պատերազմն աջակցություն չի ստացել համաշխարհային հանրության կողմից: Բայց Ղարաբաղի հայերի ինչ-որ հատուկ կարգավիճակի հարցը կարող է լայն միջազգային աջակցություն ստանալ: Պատահական չէ, որ շատ ամերիկացի և եվրոպացի փորձագետներ ասում են, որ «երկարաժամկետ հեռանկարում Բաքվի հաղթանակը կարող է արժենալ ավելին, քան Երևանի պարտությունը»: Օրինակ ՝ Ադրբեջանին կառաջարկվի «ազատվել» Թուրքիայից, այնինչ վերջինս Ադրբեջանին կարգադրել է Լեռնային Ղարաբաղը վերջնական վերադարձնել ռազմական ուղով: Որոշակի հստակեցումներ են սպասվում նաև ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի`ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների քաղաքականության մեջ:

«Մենք պետք է վերադառնանք կարգավիճակի մասին հարցին:Հիմնական հարցն  այն է, որ կարգավիճակից հետո Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կինեն հստակ, հանգիստ իրավական քննարկումներ` բարիդրացիության հիման վրա, որը մենք բոլորս պետք է վերականգնենք տարածաշրջանում»,-նշել է Լավրովը:

Լեռնային Ղարաբաղի ապագա կարգավիճակի վերաբերյալ քննարկումները կանցկացվեն ինչպես «Ռուսաստան - Ադրբեջան - Հայաստան» եռակողմ ձևաչափով, այնպես էլ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափով: Դրանք գործելու են զուգահեռ: Անհրաժեշտության դեպքում և հստակ դեպքերում դրանցից յուրաքանչյուրը կարող է առաջին պլան գալ: Այժմ առավելությունը դեռ մնում է «Մոսկվա - Բաքու – Երևան» ձևաչափին: Բայց այն բանից հետո, երբ Մինսկի խումբն ակտիվացնի իր գործունեությունը` Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի խնդիրը լուծելու համար, շատ բան կարող է փոխվել:

Մինչ այդ կարելի է նման կանխատեսում անել. առաջիկա մի քանի տարիներին Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում առկա ստատուս քվոն կմնա: Ամերիկացի նախկին դիվանագետ Ջեյմս Ուորլիքի խոսքերով, որը Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ն էր ներկայացնում և այս պաշտոնը թողել է 2016-ի վերջին, «առջևում երկար գործընթաց է սպասվում, քանի որ շատ հարցեր մնում են չլուծված, բայց վաղ թե ուշ դա պետք է սկսվի»: Իսկ դրա համար երկու կողմերն էլ պետք է ցույց տան իրենց պատրաստակամությունը բանակցություններին և լուրջ վերաբերմունքը դրանց նկատմամբ, քանի որ պատերազմում ինչպես կարելի է հեշտությամբ հաղթել ռազմի դաշտում, այնպես էլ հեշտությամբ կարելի է պարտվել բանակցային սեղանի շուրջ:

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 9-ին Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների տեղակայման շուրջ պայմանավորվածություն են ձեռք բերել, ստորագրվել է հայտարարություն, որով Ադրբեջանին են անցնում Արցախի յոթ շրջանները, Շուշին ու Հադրութը` բացառությամբ մի գյուղի, գյուղեր Ասկերանի ու Մարտունու շրջանից, ինչպես նաև Մարտակերտի շրջանի Թալիշ և Մատաղիս գյուղերը։

ՍԱՏՄ-ն հրապարակել է ձվի արտադրության և իրացման շուկայի վերահսկողության միջանկյալ արդյունքները Կարճատև անձրև, քամու ուժգնացում. ինչ եղանակ կլինի Ներքին Հանդում դպրոցականներն ադրբեջանական դիպուկահարների նշանառության տակ են․ ԹաթոյանՕդային ճանապարհով փորձ է արվել ՀՀ ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ 3 սպանության փորձ, մեկը՝ հաջողված․ 40–ամյա բնակիչը խոստովանել է Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Կաթնամթերքի արտադրամասի արտադրական գործունեության կասեցումը վերացվել է Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան«Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Խուզարկվել է նաև Ժիրայր Սեֆիլյանի բնակարանը Մեքենան գլորվել է ձորը. վարորդը հիվանդանոցում մահացել էՎաղվանից կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից կարող են օգտվել հետևյալ 11 բանկերի քարտապանները Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով «Հայաստանը տանում է դեպի փլուզում». ԼավրովԱրգելափակվել են «ՌՏՌ-ՊԼԱՆԵՏԱ» հեռուստաալիքի երկու հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում․ Ավետ Պողոսյան Ապրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառըՀատկացումներ՝ Սերգեյ Փարաջանովի և Շառլ Ազնավուրի ծննդյան 100-ամյակների հոբելյանական միջոցառումների պատշաճ կազմակերպմանը Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում 1920թ. Երևանից օգնության ուղարկված գնդապետ Թարվերդյանի զորախումբը հասել է Ղարաբաղ. պատմության այս օրը(29 մարտ)Խուզարկվում է Վոլոդյա Ավետիսյանի տունըՄեզ համար մեծ պատասխանավություն ու պատիվ էր լինել կարևորագույն թատերական այս միջոցառման կողքին. Իվետա Տոնոյան ՀՀ ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածելՓաշինյանական իշխանությունը կոշտ դիմադրության է արժանանում, սակայն ընթացքը կասեցնել չի լինի․ Տիգրան ԱբրահամյանՌուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Արտակարգ դեպք ԵրևանումԱնկում տարադրամի շուկայումԼանջազատ գյուղի մոտակայքում տեղի է ունեցել քարաթափում4 զn՞հ. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴիանա Գալոյանը նոր պաշտոն կստանա՞․ «Հրապարակ» Գյումրիում Նիկոլ Փաշինյանին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել. «Ժողովուրդ» Նոր դիվանագիտական սկանդալ է հասունանում արտգործնախարարությունում . «Ժողովուրդ» Սաղաթելյանները՝ իշխանության թիրախում․ «Հրապարակ» Բաղմանյանի մեղավորությունը չի հաստատվում, նրա դեմ ցուցմունք տվողը մեկ միլիոն դոլար պարտք է բանկին. «Ժողովուրդ» Ոսկեպարցիներն անհամբեր սպասում են․ «Հրապարակ» Ովքե՞ր են ընդգրկված լինելու Հայկ Մարությանի նոր կուսակցությունում . «Ժողովուրդ»Սարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվելՏեղի է ունեցել ՔՊ-ի նախաձեռնող խմբի նիստՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, որը որ իրենն է, չի լինելու այդպիսի բան․ դա անհնար է․ Ալեն ՍիմոնյանԱլեն Սիմոնյանն ու Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահը կրկին կհանդիպենՊապիկյանն այցելել է «Բաղրամյան» զորավարժարան, մասնակցել օպերատիվ հավաքների շրջանակում ռшզմական տեխնիկայի ցուցադրությանըՀայաստանի և Կորեայի ԱԳՆ-ների միջև տեղի են ունեցել քաղաքական խորհրդակցություններ․ քննարկել են երկկողմ համագործակցության հեռանկարներըԲաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցությունՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ ԲյուրոԹուրք-ադրբեջանական տանդեմը զինում է Ուկրաինային՝ ընդդեմ ՌԴ-իՀայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. ՌԴ ԱԳՆ«Գնաց, որ ընկերը մենակ չմնա»․ Տումեցի բարի տղան 2 ամիս պայքարեց ապրելու համար, բայց ապարդյունՀայաստանի ղեկավարությունը միտումնավոր փորձում է փչացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ. ԼավրովԱՄՆ-ն ՌԴ-ին մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տունԱրևմուտքի «սիրախաղի» հերթական «պարտիան»
Ամենադիտված