Հայերեն
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ռուս ռազմագետ գիտնականը՝ Ղարաբաղյան պատերազմի մասին

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

Կոնստանտին Սիվկով․ Ռուսաստանի Հրթիռային եւ հրետանային գիտությունների ակադեմիայի նախագահի տեղակալ ինֆորմացիոն քաղաքականության հարցերով, ռազմական գիտությունների դոկտոր

Հարցի էության մասին։ Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի զինված ուժերի պոտենցիալը մոտ հինգ անգամ զիջում է Ադրբեջանի ռազմական ուժերի հանրագումարային պոտենցիալին։ Ադրբեջանցիները պատերազմը սկսեցին երկու ուղղություններով՝ հյուսիսարեւմտյան եւ հարավարեւելյան։ Ունենալով նման գերազանցություն, նրանք կարողացան առաջին յոթ օրերի ընթացքում աննշան կերպով, մի քանի կիլոմետր առաջ անցնել։  

Բախվելով Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանական երկրորդ լեռնային գծին, նրանք հասկացան, որ այս կերպ այլեւս գրոհել չեն կարող։ Այդ պատճառով նրանք մեկ շաբաթ անց վերախմբավորեցին իրենց ուժերը եւ կենտրոնացավ միայն մեկ ուղղության՝ հարավարեւելյանի վրա։ Այդտեղ նրանք ստեղծեցին ուժերի 10-12 անգամ գերազանցություն։ Մտածեք այս թվերի մասին։ Նման գերազանցություն ունենալով, նրանք մեկ ամսում անցան 30-40 կմ։ Երբ  ճեղքեցին բոլոր պաշտպանական գծերն ու դուրս եկան օպերատիվ տարածք, նրանք շարունակում էին ստանալ կատաղի դիմադրություն հայերի կողմից։ Հայերը ամեն մի գյուղը, ամեն մի կիրճն ու արահետը վերածել էին դիմադրությանց կետի։ 

Ընդ որում, ադրբեջանական գերազանցող ուժերը երեք օրում միայն կարողացան գրավել Շուշին։ Պատկերացնում եք, թե որքան ժամանակ պետք կլիներ Ստեփանակերտը գրավելու համար։ Այնքան դիակ կլիներ, որ նույնիսկ սարսափելի է մտածել։ Նույնիսկ այս ցուցանիշներով է պարզ, որ ադրբեջանցիները կրել են ահռելի կորուստներ։ Նրանց ռեսուրսները, մասնավորապես զինամթերքի պահեստավորված քանակությունը, նախ եւ առաջ՝ հրետանայինը նշանակաի մասով արդեն սպառվել էր։ Իսկ հիմա ռազմաստրատեգիական նրբությունների մասին։ Ադրբեջանի զինանոցում մեծ թվով հարվածային կրակի հրթիռային համակարգեր կային եւ հրետանի՝ 50-90 կմ հեռահար կրակի համար։ Հայկական դաշտային հրետանին ուներ 15-20 կմ առավելագույն հեռահարություն։ Ադրբեջանցիներն ունեին 50-70 անօդաչու սարքեր, որոնք գնվել էին արտասահմանում։ Դրանք ցույց էին տալիս հրետանու թիրախները թիրախային կրակի համար։ Հայերն անօդաչուներ չունեին։ Նրանք կիրառում էին համակարգեր, որոնք ցածր ճշգրտությամբ էին ցույց տալիս անօդաչուները միայն կրակից հետո։ Այսպես կոչված հրետանային հետախուզության համակարգեր։ Ադրբեջանցիները կարող էին խորքային կրակային հարվածներ հասցնել, հայերը՝ ոչ։

Նրանք կարող էին միայն հարվածել իրենց հրետանու հասանելիության սահմաններում, այն էլ կիրառելով հետախուզական արվեստը, որպեսզի բացահայտեին թե կոնկրետ ուր կրակել եւ ըստ այդմ թիրախավորել զենքերը։ Եթե սկզբում ադրբեջանցիները ցույց էին տալիս, թե ինչպես են աշխատում անօդաչուները, ինչպես են ոչնչացնում թիրախները, լուսանկարում խոցված տանկերը, ապա հետո արդեն այս ամենը դադարեցվեց, քանի որ այդ անօդաչուներից ոչինչ չմնաց․ 60 անօդաչուից ոչնչացվել էր 46-ը։ Եթե ադրբեջանցիները անօդաչուների դեմ պայքարի համար ունեին բավարար քանակությամբ ՀՕՊ համակարգեր, ապա ԼՂ-ում ամբողջ պաշտպանական գծին կար ընդամենը վեց «Շիլկա» ինքնագնաց ավտոմատ թնդանոթ եւ ըստ իմ հաշվարկների, հայերը եւս տասն էլ բերել էին։ Եվ ահա, այդ համակարգերը 2-2,5 կմ հեռահարությունից ոչնչացրել են ադրբեջանական անօդաչուների ¾-ը։ Դրանից հետո դրոնների գործողությունները դադարեցվեցին։ Ադրբեջանցիները ունեն 100 հատ Т-90 տանկեր, Հայաստանը՝ մեկ հատ։ Մնացած տանկերը Т-72 են առաջին մոդիֆիկացիայի, որոնք միայն շատ բարենպաստ պայմաններում կարող են կռվել Т-90-ի դեմ։

Ընդհանուր հաշվարկով՝ հայերն ունեին 200 տանկ, ադրբեջանցիները՝ 444 տանկ։ Ընդամենը համադրեք փաստերը։ Ես կարող եմ մի բան ասել, Լեռնային Ղարաբաղի բանակի հրամկազմի եւ օպերատիվ արվեստը եւ տակտիկական ուսյալությունը գտնվում է բարձրագույն մակարդակում։ Խիզախությունը գտնվում է բարձրագույն մակարդակում։ Այն պայմաններում, որ հայերը կռվել են, ադրբեջանական կողմի ահռելի գերազանցության պայմաններում, հայերը զանգվածային հերոսությունների հրաշքներ են գործել։ Այլ կերպ ասել չեն կարող։ Թուրք զինվորականները զինյալներ են ուղարկել Սիրիայի Իդլիբի շրջանից, որպեսզի նրանք կարողանային հավասարը հավասարի հետ կռվել Լեռնային Ղարաբաղի զինվորների դեմ։

Պապիկյանն այցելել է «Բաղրամյան» զորավարժարան, մասնակցել օպերատիվ հավաքների շրջանակում ռшզմական տեխնիկայի ցուցադրությանըՀայաստանի և Կորեայի ԱԳՆ-ների միջև տեղի են ունեցել քաղաքական խորհրդակցություններ․ քննարկել են երկկողմ համագործակցության հեռանկարներըԲաղանիսցիները զայրացած են. վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ «Հայաստան» խմբակցությունՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ ԲյուրոԹուրք-ադրբեջանական տանդեմը զինում է Ուկրաինային՝ ընդդեմ ՌԴ-իՀայաստանում ԵՄ առաքելությունը վերածվում է ՆԱՏՕ-ի առաքելության. ՌԴ ԱԳՆ«Գնաց, որ ընկերը մենակ չմնա»․ Տումեցի բարի տղան 2 ամիս պայքարեց ապրելու համար, բայց ապարդյունՀայաստանի ղեկավարությունը միտումնավոր փորձում է փչացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ. ԼավրովԱՄՆ-ն ՌԴ-ին մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տունԱրևմուտքի «սիրախաղի» հերթական «պարտիան»Ապացույցներ են ձեռք բերվել, որ «Կրոկուս Սիթի Հոլ»-ի ահաբեկիչները կապ ունեն ուկրաինացի ազգայնականների հետ. ՌԴ Քննչական կոմիտեԸնտանիքիս անդամներին հետապնդելով՝ փորձում են ինձ վրա ճնշում բանեցնել, որը չի ստացվի․ Իշխան ՍաղաթելյանԱդրբեջանը Ֆրանսիային մեղադրել է «իր տարածքում լրտեսական ցանց ստեղծելու» մեջԵվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն ՀայաստանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզՍտացվում է՝ «ժողովրդավարության բաստիոնի» կառավարչի համար ես, Վազգենը, Դոնալդ Թրամփն ու Ջո Բայդենը խnւլիգաններ ենք․ Դուք նու՞յնպես այդպես եք կարծում․ Սամսոնյանի բաց նամակը՝ ԱՄՆ դեսպանինԲերդ-Ճամբարակ ճանապարհը փակ էՊաշտոնական Երևանից հնչում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի օրակարգի հայտարարություններ. Մելքոնյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին (տեսանյութ)Le Monde. Մակրոնը Ուկրաինա արշավի համար պատրաստում է այն գունդը, որը 1812 թվականին մտել էր ՌուսաստանՄԻԵԴ-ն ընդունել է Արթուր Դանիելյանի և Արմեն Աշոտյանի գործերով գանգատները ՀՀ-ին կտրամադրվի 92,300,000 եվրո արժողությամբ վարկ և 16,000,000 մլն ԱՄՆ դոլար գումարի չափով դրամաշնորհ՝Արտակարգ դեպք․ 3 շոկոլադի համար դաժան ծեծի են ենթարկել խանութի վաճառողուհուն«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Բաբկեն ԹունյանՈւկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակBloomberg. ԱՄՆ-ն ակնկալում է ստանալ թուրքական տրոտիլ զինամթերքի արտադրության համարՉեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. ՍաղաթելյանՏավուշի գյուղերը կհանձնեն խաղաղ, կամ ուժային գործողության արդյունքում. ադրբեջանցի պատգամավորԻնչո՞ւ «Մհեր Արմենիան» երկար դադարից հետո վերադարձավ Հայաստան․ երգչի անկեղծ խոստովանությունը25-օրյա զորահավաքի մասնակցի ահազանգըՏարադրամի շուկան փոփոխվել է Այս իշխանությունը մի բան է միայն լավ անում` հարմարավետ տեղավորվում ադրբեջանական քաղաքական գծի մեջ և սպասարկում հանձնման օրակարգը․ Տիգրան Աբրահամյան Հնագետները Նախիջևանում հայտնաբերել են 4,000 տարի առաջ ապրած «ամազոնուհիների» մնացորդներ Տեղի է ունեցել աշխատաժողով` «Կիբեռանվտանգության ռազմավարության ներդրում» թեմայով«Ժամանակն է Հայաստանին դուրս մղել ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից, որպեսզի չվճարենք նրա ռուսաֆոբիայի համար»Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործիցԹուրքական անուղղակի ակնարկներըՔաղաքացիական անհայտ կորածների ընտանիքները սոցիալական աջակցության կշարունակեն ստանալ ՆԳՆ-ից հորդորում են լինել զգոն Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում«Առաջին հերթին տնտեսությունը»Դաժանորեն սպանվել է 64–ամյա Աշոտ ՀովհաննիսյանըՊապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր ԱբրահամՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվելԹռչնագրիպից մարդ է մահացելԿոչ՝ Ոսկեպարից «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Կարևոր․ երթևեկության փոփոխություն կլինի (լուսանկար)Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար31-ամյա Դավիթ Այվազյանը տեղում մահացել է
Ամենադիտված