ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Պաշ­տո­նյա­ներն իրենց գույ­քի և դրա­մա­կան մի­ջոց­նե­րի մա­սին առա­վե­լա­գույն տե­ղե­կատ­վու­թյուն կտրա­մադ­րեն

ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Նախորդ համարում արդեն անդրադարձել ենք արդարադատության նախարարության՝ հանրային քննարկման ներկայացրած նոր նախագծին, որով առաջարկվում է վերանայել հայտարարատու պաշտոնատար անձանց ցանկը: 

Հաշվի առնելով թեմաի նկատմամբ հետաքրքրությունը, ներկայացնում ենք նախագծի մանրամասները: 

Մասնավորաբար, օրենքի նախագիծը հայտարարագրման պարտականություն է նախատեսել նաև 15 000 և ավելի բնակչություն ունեցող համայնքների ավագանու անդամների և աշխատակազմի քարտուղարների, ԱԺ պատգամավորի, համայնքի ղեկավարի, համայնքի ավագանու անդամի, Երևանի ղեկավարի և ավագանու անդամի ընտրություններին մասնակցող թեկնածուների, ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) համար։ 

Նախատեսվում է նաև ընդլայնել գույքի հայտարարագրման ժամանակ ներկայացվող տեղեկատվության շրջանակը, նվազեցնել օրենքով սահմանված թանկարժեք գույքի դրամական շեմը, ներդնել ծախսերի հայտարարագրման ինստիտուտ և այլն։ 

Նշվում է, որ այս դեպքում լիազոր մարմինը հնարավորություն կունենա ստանալու ամբողջական տեղեկատվություն պաշտոնյայի գույքի և դրամական միջոցների վերաբերյալ, ինչն էլ կնպաստի հնարավոր խախտումների բացահայտմանը։ 

Ըստ նախագծի հիմնավորման՝ հայտարարագիր ներկայացնելու պարտականություն ունեցող պաշտոնատար անձանց շրջանակը պետք է ավելի ընդարձակվի և դրանում պետք է ընդգրկվեն նաև նրանք, որոնց գործունեությունը պարունակում է որոշակի ռիսկայնություն: 

Ներկայումս հայտարարագիր ներկայացնում է շուրջ 3 000 պաշտոնյա, սակայն ՏԻՄ-երում պաշտոնատար անձանց որոշակի շրջանակ՝ խոսքը համայնքի ավագանու անդամների և աշխատակազմերի քարտուղարների մասին է, ազատված է հայտարարագրման պարտականությունից։ 

Նախագծում նշվում է, որ օրենսդրական գործող կարգավորումների պարագայում մեծ դժվարություններ են առաջանում նաև պաշտոնյաների՝ օտարերկրյա ֆինանսական կազմակերպություններում առկա միջոցները բացահայտելիս, ինչպես նաև արտերկրում առկա գույքի մասին տեղեկատվություն ստանալիս: 

Շատ հաճախ նրանք ուղղակի չեն հայտարարագրում այս տեղեկատվությունը, միևնույն ժամանակ այլ երկրների պետական կառավարման մարմիններից տեղեկատվություն ստանալն առաջացնում է բազմաթիվ խնդիրներ: 

Առավել բարդ է հատկապես օտարերկրյա մասնավոր կազմակերպություններից տեղեկատվության ստացման հնարավորությունը, հատկապես երբ հարցումը կատարվում է քրեաիրավական շրջանակներից դուրս: 

Ի դեպ, ներկայումս պաշտոնյաները չունեն պարտավորություն փաստացի տիրապետվող գույքի մասին տեղեկատվություն ներկայացնելու: 

Գաղտնիք չէ, որ նրանցից շատերը հաճախ թաքցնում են փաստացի իրենց պատկանող գույքը՝ այն ձևակերպելով որպես այլ անձանց սեփականություն: 

Փաստորեն՝ վերանայման կարիք ունի նաև գույքը հայտարարագրելիս ներկայացվող տեղեկատվությունը: 

Ներկայումս հայտարարատու պաշտոնյան ներկայացնում է որոշակի տեղեկատվություն անշարժ և շարժական գույքի, արժեթղթերի և հանձնված կամ վերադարձված փոխառությունների վերաբերյալ, ընդ որում օրենքում հստակ տարանջատված չեն փոխառությունները բանկային ավանդից, դրամական միջոցները բանկային հաշվից: 

Բացի դա, մտահոգությունների տեղիք է տալիս այն, որ ներկայումս, երբ պաշտոնյան, օրինակ՝ վաճառում է իր գույքը կամ ձեռք բերում այն, հայտարարագրում չի ներառվում տեղեկատվություն գործարքի մյուս կողմի վերաբերյալ, ինչն, ըստ նախագծի հիմնավորման, անհրաժեշտ գործիք կարող է լինել հնարավոր կոռուպցիոն ռիսկերի բացահայտման տեսանկյունից: 

Ներկայումս պաշտոնյաները չեն ներկայացնում նաև բանկային հաշիվների և բանկային ավանդների վերաբերյալ որևէ տեղեկատվություն, մինչդեռ համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ գրեթե բոլոր երկրներում բանկային հաշիվների վերաբերյալ տեղեկատվությունը ենթակա է հայտարարագրման, ընդ որում անհրաժեշտ է հստակ տարանջատել փոխառությունը և վարկը՝ որպես եկամտի ստացման առանձին աղբյուրներ: 

Բացի սա, ըստ նախարարության՝ վերանայման կարիք ունի նաև օրենքով սահմանված թանկարժեք գույքի դրամական շեմը: Այժմ թանկարժեք գույքի դրամական չափը սահմանվում է 8 մլն դրամը: 

Նշվում է, որ արժեքային այս շեմը շատ բարձր է, ինչի արդյունքում հայտարարագրման ենթակա գույքի շրջանակն առավել ծավալուն չէ։ Նախկինում փորձագետների կողմից պարբերաբար կարծիք էր հնչում, որ պետք է հայտարարագրել նաև պաշտոնյաների թանկարժեք հանգստի և թռիչքների ծախսերը։ 

Նման խնդիր բարձրացվել է նաև այս նախագծով։ Մասնավորապես՝ առաջարկվում է ներդնել ծախսերի հայտարարագրման ինստիտուտ: 

Նշվում է, որ ներկայումս պաշտոնատար անձինք հայտարարագրում են իրենց գույքի եկամուտների և շահերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը: 

Ընդ որում, հայտարարագրման է ենթակա ոչ թե ամբողջ, այլ օրենքով նախատեսված տեղեկատվությունը: 

Արդյունքում լիազոր մարմնի ստացած տեղեկատվությունը բավարար չէ պաշտոնատար անձի գույքային դրության մասին ամբողջական պատկերացում ձևավորելու համար: 

Շատ հաճախ անհրաժեշտ է լինում ստանալ տեղեկատվություն նաև հայտարարատու պաշտոնատար անձի կատարած ծախսերի վերաբերյալ: 

Հնարավոր է, որ անօրինական ճանապարհով ստացված միջոցներն օգտագործվեն այնպիսի եղանակով, որ ստացված արդյունքները չարտացոլվեն հայտարարագրում, օրինակ՝ մի շարք ծառայություններից օգտվելիս, հանգստյան, ուսման համար վճարումներ կատարելիս: 

Այսինքն՝ առաջարկվում է սահմանել հայտարարագրման ենթակա ծախսերի տեսակները և ծախսերի վերաբերյալ ներկայացվող տեղեկատվության շրջանակը: 

Դրա շնորհիվ լիազոր մարմինը հնարավորություն կունենա ստանալու ամբողջական տեղեկատվություն հայտարարատու պաշտոնատար անձի գույքային դրության վերաբերյալ, ինչն էլ կնպաստի հնարավոր խախտումների բացահայտմանը: 

Թե որքանով օրենքում կատարվող փոփոխությունները կարտացոլվեն իրականության մեջ, դժվար է ասել, բայց այն, որ ներկայիս իշխանությունները ցանկանում են համապարփակ տեղեկատվություն ունենալ պաշտոնյաների գույքային և դրամական միջոցների, ընդհուպ նաև ծախսերի վերաբերյալ, փաստ է։ 

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

 
 
Historical Dates ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ
Most Popular