Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … մարտարվեստ քենդո
ՖՈՏՈ
Ճապոնիայում միշտ բարձր են գնահատել սեփական մարմնին և տարբեր տեսակի զենքերին տիրապետելու ունակությունը։ Մարդու ֆիզիկական և հոգևոր զարգացման մեջ առանձնահատուկ ներդրում է ունեցել սամուրայների դասը, ում համար սուրը կենդանություն է ունեցել, համարվում էր, որ նրա մեջ է պարփակված սամուրայի հոգին: Այնուամենայնիվ, զենքի ավելի առաջադեմ տեսակների մշակման հետ մեկտեղ, նման մարտական զենքերի տիրապետման հնագույն գործելակերպը դադարեց արդիական լինել և ժամանակավորապես ստվերվեց: Այնուամենայնիվ, ներկայումս քենդոն՝ ազգային ճապոնական թուրը տիրապետելու արվեստը, ոչ միայն մոռացության չի մատնվել, այլ նոր կյանք և ժողովրդականություն է ստացել, և դա ոչ միայն Ճապոնիայում, այլ նաև ամբողջ աշխարհում։
Սրերի նորաձևությունը Ճապոնիա է մտել Չինաստանից: Ճիշտ է, չինական շեղբն ուղիղ էր և երկսայր սրվածքով, բայց արդեն 9-րդ դարում ճապոնացի մարտիկի սուրը սկսեց կորաձև դառնալ ու սրվել միայն մի կողմից: Իր ստեղծման օրվանից քենդո արվեստը սերտորեն կապված է սուսերամարտի հետ: 12-րդ դարում սրերով մարտի արվեստը օգտագործվում էր սամուրայների կողմից մարզելու և սեփական հմտությունները կատարելագործելու համար: Եվ Ծագող արևի երկրում հայտնվեց մարդկանց պաշտամունք, որոնք վարժ տիրապետում էին այդ տեխնիկային:
Քենդոյի ոսկե դարաշրջանը եղել է 15-րդ դարի կեսերին: Մուրոմաչիի ժամանակաշրջանում պրոֆեսիոնալ մարտիկները բացել են ամբողջ դպրոցներ սրամարտի արվեստը սովորեցնելու համար: Արդեն 17-րդ դարի լուսաբացին, երբ Տոկուգավա սյոգունը խաղաղություն հաստատեց ողջ Ճապոնիայում, սրերով մարտը դարձավ արիստոկրատ և սամուրայ դասի արտոնությունը։ Մեկ դար անց քենդո արվեստն ուսուցանող դպրոցների թիվը կտրուկ աճեց։ Մարզումների ժամանակ սկսեցին օգտագործել բամբուկե թրեր և պաշտպանիչ սարքավորումներ՝ բաղկացած սաղավարտից և պաշտպանիչ թիթեղներից, որոնք պաշտպանում են մարմինը, վերին վերջույթները, աճուկը և ազդրերը։ Դա նվազագույնի էր հասցնում վնասվածք ստանալու վտանգը և ավելի մեծ թվով երկրպագուներ էին սկսում զբաղվել քենդոյի վարժություններով: Քենդոն բաղկացած է 2 տեսակի հարվածներից, որոնք նախատեսված են հարձակման համար։ Դրանք ծակող հարվածներ են, որոնք տրվում են կոկորդին և կտրող հարվածները, որոնք թույլատրվում են կիրառել գլխին, իրանին և վերջույթներին:
Ճապոնական իշխանությունները, տեսնելով քենդոյի հանրաճանաչությունը, 1879 թվականին որոշեցին այն ներառել ոստիկանների վերապատրաստման դասընթացների մեջ։ Դրանից 16 տարի անց Ճապոնիայում քենդոյին և ռազմական ուղղվածության այլ հնագույն մարտարվեստներին աջակցելու և զարգացնելու նպատակով, սկսեց գործել բոլոր մարտական դիսցիպլինների ճապոնական միությունը:
1911 թվականին քենդոն ներառվել է դպրոցների երեխաների ֆիզիկական դաստիարակության ծրագրում։ Ճապոնական միլիտարիզմի և ազգայնական տրամադրությունների աճի ժամանակաշրջանում քենդոյի նշանակությունն ու արժեքը մեծացել է: Բայց դա ավելի կարևոր էր ոչ թե որպես մարտարվեստ, այլ որպես մարդու դաստիարակության հոգևոր և ֆիզիկական ձև։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում Ճապոնիայի պարտությունից հետո Ճապոնիան գրաված ամերիկացիները ժամանակավոր արգելք դրեցին քենդոյի պրակտիկայի վրա։ Դա տևեց մինչև 1952 թվականը, իսկ 1957 թվականին քենդոն վերադարձավ հանրակրթական դպրոցներ։
1971 թվականը Քենդոյի միջազգային ֆեդերացիայի հիմնադրման տարին է։ 18 տարի անց այդ մարզաձևերով զբաղվողների թիվը հասել է 7 միլիոնի։ Ամեն տարի անցկացվել են աշխարհի և Եվրոպայի առաջնություններ։ Այսօր քենդոյի արվեստը բաղկացած է ոչ միայն թուր ունենալու պրակտիկայից, այլ նաև մարդու ֆիզիկական, հոգևոր և բարոյական դաստիարակությունից, որն ուղղված է նրա համակողմանի զարգացմանը։
Կ. Խաչիկյան
